محصولات زراعی و کشاورزی در خاورمیانه، شامل خرما و گندم.
گندم یکی از محصولات کشاورزی اصلی در بسیاری از کشورهای غرب آسیا است و به عنوان یکی از مهمترین محصولات غذایی و مورد استفاده در تولید نان به شمار می‌رود. جو نیز به عنوان یکی از محصولات غلات اصلی در خاورمیانه کشت می‌شود. آن را می‌توان به عنوان تغذیه دام، تولید دسته‌های مختلفی از غذا و تهیه نوشیدنی‌ها مانند جوپاره استفاده کرد. عدس از جمله حبوباتی است که در غرب آسیا کشت می‌شود. این محصول غنی از پروتئین است و در تهیه غذاهای سنتی مانند عدس‌پلو و شورباها مورد استفاده قرار می‌گیرد. زیتون یکی از محصولات کشاورزی اصلی در مناطق خشک و کوهستانی خاورمیانه است. از زیتون می‌توان روغن زیتون، زیتون ترش و مخلوطات مربوط به آن تهیه کرد.
خرما یکی از محصولات اصلی در مناطق گرم و خشک خاورمیانه است. خرما به عنوان یک منبع غذایی مهم، همچنین در تهیه شیرینی‌ها و غذاهای سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. انگور یکی از محصولات کشاورزی اصلی در مناطق معتدل غرب آسیا است. از انگور می‌توان به عنوان میوه تازه، آبغوره، شیره انگور و شیره روغنی استفاده کرد. پسته یکی از محصولات کشاورزی اصلی ایران است و در مناطق خشک خاورمیانه به وفور کشت می‌شود. پسته به عنوان یک میوه خشک، در تهیه شیرینی‌ها، خوراکی‌ها و همچنین در صنعت شیرینی‌پزی استفاده می‌شود.
در منطقه غرب آسیا، افزایش تقاضای غذا و محدودیت منابع آبی و زمینی باعث افزایش وابستگی به واردات مواد غذایی اساسی شده است. بر اساس پیش‌بینی‌ها، تولید محصولات کشاورزی و ماهی در منطقه «منا» طی دهه آینده 1.5 درصد افزایش خواهد داشت که عامل اصلی آن بهبود بهره‌وری دو تولیدکننده بزرگ منطقه یعنی افزایش بهره‌وری است. ایران و مصر - به ترتیب با رشد 2 و 1 درصدی. موتور اصلی آن خواهند بود.
کشاورزی نقش مهمی در اقتصاد بسیاری از کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا دارد. سهم بخش کشاورزی در اقتصاد کشورهای منطقه متفاوت است که از حدود 3.2 درصد در عربستان سعودی تا 13.4 درصد در مصر متغیر است. بررسی بخش کشاورزی ایران یکی از نکات مهم گزارش مشترک «فائو» و «سازمان همکاری و توسعه اقتصادی» است. بر اساس یافته‌های این گزارش مشترک، کشاورزی منطقه منا تحت سلطه دو غول منطقه‌ای یعنی ایران و مصر است، کشورهایی که در مجموع نیمی از ارزش کل محصولات کشاورزی را تولید می‌کنند.
مصر چهاردهمین تولیدکننده برنج و هشتمین تولیدکننده پنبه در جهان است. این کشور در سال 2011 حدود 5.67 میلیون تن برنج و 635 هزار تن پنبه تولید کرده است. سطح زیر کشت پنبه حدود 5 درصد از سطح زیر کشت در مصر است. مقدار کل باقیمانده محصول که شامل ماده خشک می شود به حدود 16 میلیون تن در سال می رسد. سایر مواد باقی مانده از محصول پنبه که عمدتاً ساقه پنبه است، حدود 9 درصد از کل بقایای محصول را تشکیل می دهد که البته در حال حاضر با مشکل دفع مواجه است.
علیرغم مشکلات اولیه، ترکیه، هفتمین تولیدکننده بزرگ محصولات کشاورزی جهان، به دنبال اجاره زمین های کشاورزی برتر در چندین کشور آفریقایی و آمریکای لاتین برای تقویت تولیدات کشاورزی در میان نگرانی های فزاینده جهانی در مورد امنیت غذایی است. ایران با مجموع 2.5 میلیون هکتار تولیدات باغی و 12 میلیون هکتار محصولات زراعی، جایگاه ارزشمندی در تولید محصولات کشاورزی در جهان دارد و جزو 7 کشور برتر تولید محصولات کشاورزی است.
-
صنعت کشاورزی به تولید محصولات کشاورزی و دامی مرتبط می‌پردازد و شامل مراحل مختلفی از کشت تا فرآوری و توزیع است. این صنعت با توجه به نیاز روزافزون جمعیت به غذا و منابع طبیعی، اهمیت زیادی دارد و به توسعه اقتصادی و اشتغال در مناطق روستایی کمک می‌کند. کشاورزی به عنوان یکی از قدیمی‌ترین مشاغل، با پرورش گیاهان و حیوانات، نیازهای انسانی را تأمین می‌کند. بهبود عملکرد و پایداری این صنعت نیازمند مدیریت منابع طبیعی و فناوری‌های پیشرفته است. فعالیت‌های اصلی شامل کشت محصولات زراعی، پرورش دام، باغداری و پرورش آبزیان است. همچنین، فرآوری محصولات کشاورزی و تحقیقات در زمینه بهبود روش‌های کشاورزی از دیگر جنبه‌های این صنعت محسوب می‌شود. بررسی روند توسعه اقتصادی نشان می‌دهد که کشورهای توسعه‌یافته با تکیه بر مزیت‌های نسبی خود، از ظرفیت‌های کشاورزی برای رشد و توسعه بهره‌برداری کرده‌اند. این صنعت نه تنها تأمین‌کننده مواد اولیه برای صنایع دیگر است، بلکه به عنوان یک بخش اساسی در توسعه اقتصادی کشورها شناخته می‌شود.
-
کمبود منابع آب یکی از چالش‌های اصلی کشاورزی در خاورمیانه است. این منطقه با خشکسالی‌های ناشی از تغییرات آب و هوایی و افزایش جمعیت مواجه است. برای مقابله با این مشکلات، استفاده از فناوری‌های نوین آبیاری و اصلاح الگوی کشت ضروری است. همچنین، نابرابری در دسترسی به منابع و خدمات کشاورزی، به ویژه در میان کشاورزان کم بضاعت، نیاز به تقویت زیرساخت‌ها و ارائه خدمات آموزشی دارد. کشاورزی در خاورمیانه با وجود سهم کم در تولید ناخالص داخلی، نقش استراتژیک در تأمین امنیت غذایی و ایجاد اشتغال دارد. با توجه به وابستگی 28 درصد از جمعیت منطقه به کشاورزی، توسعه این بخش از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین، خاورمیانه بزرگترین واردکننده مواد غذایی در جهان است و این وابستگی به مواد غذایی خارجی، آسیب‌پذیری‌های ژئوپلیتیکی را افزایش می‌دهد. در نتیجه، دولت‌ها باید به دنبال راه‌حل‌های پایدار برای تأمین امنیت غذایی و بهبود وضعیت کشاورزی باشند.
-
گندم، جو، عدس، زیتون، خرما، انگور و پسته از محصولات کشاورزی کلیدی در غرب آسیا هستند. این محصولات نه تنها در تأمین غذای محلی نقش دارند، بلکه به عنوان منابع اقتصادی نیز اهمیت دارند. با توجه به افزایش تقاضا و محدودیت منابع آبی، وابستگی به واردات مواد غذایی در حال افزایش است. پیش‌بینی می‌شود که تولید کشاورزی و ماهی در منطقه منا طی دهه آینده 1.5 درصد رشد کند. ایران و مصر به عنوان دو تولیدکننده بزرگ، سهم عمده‌ای در این افزایش دارند. سهم کشاورزی در اقتصاد کشورهای منطقه متفاوت است و از 3.2 درصد در عربستان سعودی تا 13.4 درصد در مصر متغیر است. ایران با 2.5 میلیون هکتار تولیدات باغی و 12 میلیون هکتار محصولات زراعی، در زمره 7 کشور برتر تولید محصولات کشاورزی قرار دارد. همچنین، ترکیه به دنبال تقویت تولیدات کشاورزی خود از طریق اجاره زمین‌های کشاورزی در کشورهای دیگر است.
-
صنعت کشاورزی در آسیا به عنوان منبع اصلی تأمین غذا و اشتغال در مناطق روستایی، نقش حیاتی دارد. این بخش به تولید و صادرات محصولات غذایی از جمله گندم، برنج، میوه و سبزیجات می‌پردازد و به توسعه اقتصادی کشورها کمک می‌کند. کشاورزی به ویژه برای کشورهای در حال توسعه، موتور اصلی رشد اقتصادی محسوب می‌شود و با ایجاد فرصت‌های شغلی، درآمد ملی را افزایش می‌دهد. صنایع فرآوری محصولات کشاورزی نیز ارزش افزوده بیشتری به این بخش می‌بخشند و امکان صادرات محصولات فرآوری شده را فراهم می‌کنند. در کشورهای پیشرفته آسیایی، تولید محصولات ارگانیک و سالم در حال افزایش است. با توجه به اهمیت کشاورزی در تأمین غذا و رفاه اجتماعی، کشورهای آسیایی باید به توسعه این بخش و ادغام آن با فناوری‌های نوین توجه کنند. ایجاد زیرساخت‌های مناسب و سرمایه‌گذاری در نیروی کار می‌تواند به رشد پایدار اقتصادی کمک کند.
