تجارت کالا در خاورمیانه و فرصت‌های صادراتی آذربایجان
تولید ناخالص داخلی آذربایجان با کاهش 4.3 درصدی در سال 2020 به 72.4 میلیارد منات (42.5 میلیارد دلار) رسید. در سال 2020، 33.7 درصد از تولید ناخالص داخلی آذربایجان از انرژی، 11.5 درصد از تجارت، 6.9 درصد از کشاورزی، 7.1 درصد از حمل و نقل، 7.7 درصد از ساخت و ساز، 2 درصد از اطلاعات و ارتباطات و 1.2 درصد از گردشگری بوده است. آذربایجان تجارت خارجی را 26 درصد کاهش داد و به 24.4 میلیارد دلار رسید. این کشور همچنین کاهش کلی صادرات خالص را گزارش کرد که صادرات با 30 درصد کاهش سالانه به 13.74 میلیارد دلار و واردات با 21 درصد کاهش به 10.73 میلیارد دلار رسید. حجم مبادلات تجاری بین ایالات متحده و آذربایجان 660 میلیون دلار بوده است که در سال 2020 کاهش 16 درصدی را نشان می دهد. در این سال، ایالات متحده 2.7 درصد از کل تجارت آذربایجان با جهان را به خود اختصاص داده است. صادرات آذربایجان به ایالات متحده با 3 درصد افزایش به 24.9 میلیون دلار رسید، در حالی که واردات با 17 درصد کاهش به 635 میلیون دلار رسید.
اقتصاد آذربایجان در تولید نفت و گاز است که 40 درصد از تولید ناخالص داخلی و 86 درصد از صادرات آن در سال 2020 را تشکیل می‌دهد. بخش نفت و گاز تنها 5 درصد از کل اشتغال در آذربایجان را به خود اختصاص داده است. در حالی که آذربایجان توجه فزاینده ای به سایر بخش های اقتصاد خود دارد، بخش های نفت و گاز نیز به رشد خود ادامه می دهند. در سال 2018، رئیس جمهور علی اف به طور رسمی کریدور گاز جنوبی (SGC) را با مراسم \"اولین گاز\" برگرفته از توسعه فاز دوم میدان گازی فراساحلی شاه دنیز افتتاح کرد. اولین تحویل گاز طبیعی به ایتالیا از طریق خط لوله ترانس آناتولی (TANAP) و خط لوله ترانس آدریاتیک (TAP) به ترتیب در ژانویه و نوامبر 2020 آغاز شد.
در حال حاضر، کار برای بازسازی مناطق تازه بازیافت شده آذربایجان در حال انجام است و دولت 1.5 میلیارد دلار برای بازسازی در سال 2021 اختصاص داده است. این بودجه برای بازسازی زیرساخت های آسیب دیده (برق، گاز، آب، ارتباطات، جاده ها، آموزش، بهداشتی و غیره) و همچنین آثار فرهنگی و تاریخی است.
آذربایجان به ترویج تنوع اقتصادی خود به دور از هیدروکربن ها ادامه می دهد و توجه ویژه ای به بخش های کشاورزی، لجستیک، گردشگری و فناوری اطلاعات/ارتباطات (ICT) دارد. دولت به شدت به ماشین علات و سایر نهاده های کشاورزی یارانه پرداخت می کند و فندق، برنج، مرکبات، چای، تنباکو و پنبه را هدف قرار می دهد. آذربایجان همچنین مجموعه ای از پروژه ها را برای توسعه کریدورهای تجاری و ترانزیتی شمال به جنوب و شرق به غرب راه اندازی کرده است تا بندر علات (Alat) (بندر دریایی بین المللی باکو) و منطقه آزاد تجاری مجاور (FTZ) را به قطب های لجستیکی منطقه تبدیل کند. برای ترویج گردشگری، دولت از الزامات روادید برای چندین کشور چشم پوشی کرده و روند درخواست را ساده کرده است و به شهروندان ایالات متحده این امکان را می دهد تا با پرداخت هزینه تسریع در عرض سه ساعت برای ویزای الکترونیکی درخواست دهند و دریافت کنند. دولت همچنین چندین پارک با فناوری پیشرفته را به عنوان بخشی از تلاش خود برای تقویت بخش ICT ایجاد کرده است.
-
آذربایجان به عنوان یک تولیدکننده نفت و گاز طبیعی، به واردات محصولات پالایشی و پتروشیمی نیاز دارد. این کشور در زمینه واردات ماشین آلات صنعتی، تجهیزات الکترونیکی و محصولات غذایی نیز فعال است. در سال 2020، روسیه با 18. 2 درصد، ترکیه با 14. 5 درصد و چین با 13. 1 درصد از کل واردات آذربایجان را تشکیل می‌دهند. ساختار واردات شامل گروه‌های کالایی مختلفی است که از جمله آنها می‌توان به ماشین آلات، وسایل نقلیه و محصولات دارویی اشاره کرد. همچنین آذربایجان در زمینه واردات خودروهای سواری و تجاری از کشورهای مختلفی مانند ترکیه و چین فعالیت دارد. این کشور به دلیل نیازهای متنوع خود در بخش‌های مختلف اقتصادی، به دنبال شرکای تجاری معتبر برای تأمین کالاها و خدمات مورد نیاز خود است.
-
شرکت‌های محلی در آذربایجان به عنوان توزیع‌کننده برندهای خارجی فعالیت می‌کنند و محصولات چینی، ترکیه‌ای، ایرانی و روسی در این بازار غالب هستند. توزیع‌کنندگان به دلیل هزینه‌های بالای کالاهای آمریکایی و زنجیره تأمین گران‌قیمت، تمایل بیشتری به محصولات منطقه‌ای دارند. با این حال، برخی شرکت‌های آذربایجانی موفق به نمایندگی برندهای آمریکایی شده‌اند. برای ثبت نهادهای تجاری، شرکت‌های خارجی می‌توانند از طریق تأسیس شرکت تابعه یا ایجاد سرمایه‌گذاری مشترک با شرکای محلی اقدام کنند. همچنین، ثبت نمایندگی یا شعبه بدون نیاز به ایجاد شخص حقوقی محلی امکان‌پذیر است. مدارک لازم برای ثبت شامل درخواست ثبت دولتی، اطلاعات موسس و تصمیمات مربوطه است. شرکت‌های آمریکایی باید بر روی همکاری با شرکت‌های خصوصی آذربایجانی تمرکز کنند که دارای سوابق مالی خوب هستند. شرکت‌های دولتی معمولاً منابع لازم برای توزیع محصولات آمریکایی را ندارند. آموزش و گزینه‌های انعطاف‌پذیر می‌تواند به نفوذ کالاها و خدمات ایالات متحده در بازار آذربایجان کمک کند.
-
فعالیت در بازار آذربایجان نیازمند صبر و استراتژی بلندمدت است. همکاری با شرکای محلی برای تسهیل فروش و بازاریابی ضروری است. شناخت فرهنگ و عادات محلی به طراحی محصولات متناسب کمک می‌کند. خدمات پس از فروش و استفاده از زبان آذربایجانی در ارتباطات، اعتماد مشتریان را افزایش می‌دهد. شبکه‌های اجتماعی مانند Instagram و Telegram ابزارهای موثری برای تبلیغات هستند. تخفیف‌ها و پیشنهادهای ویژه نیز توجه مشتریان را جلب می‌کند. برقراری همکاری با توزیع‌کنندگان محلی و شرکت در نمایشگاه‌ها فرصت‌های مناسبی برای معرفی محصولات فراهم می‌آورد. گزینه‌های پرداخت متنوع، شفافیت در اطلاعات محصول و ارائه گواهی‌ها از دیگر عوامل مهم در جذب مشتریان هستند.
بازار آذربایجان به سمت خرده‌فروشی مدرن حرکت کرده و مصرف‌کنندگان نسبت به قیمت حساس هستند. تبلیغات از طریق رسانه‌های محلی، بیلبوردها و اینترنت به رشد برندها کمک می‌کند.
-
آذربایجان با جمعیتی بالغ بر 10 میلیون نفر، به عنوان یک بازار بزرگ داخلی و پل ارتباطی بین آسیای مرکزی و خاورمیانه شناخته می‌شود. این کشور در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی در زیرساخت‌ها انجام داده که شامل بهبود جاده‌ها، راه‌آهن‌ها و بنادر است. آذربایجان دارای منابع طبیعی غنی از جمله نفت و گاز است که فرصت‌های زیادی برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند. قوانین سرمایه‌گذاری این کشور به جذب سرمایه‌گذاری خارجی کمک می‌کند و نیروی کار ماهر آن نیز پتانسیل بالایی برای صنایع مختلف دارد. آذربایجان عضو سازمان‌های بین‌المللی متعددی است و در حال توسعه زنجیره تأمین متصل برای تسهیل تجارت است. با وجود چالش‌هایی مانند خدمات مشتری ناکافی و موانع قانونی، فضای کلی سرمایه‌گذاری در آذربایجان رو به بهبود است. دولت این کشور تلاش می‌کند تا با اصلاحات اقتصادی، تنوع بخشی به اقتصاد را افزایش دهد و بخش‌های غیرنفتی مانند کشاورزی، گردشگری و فناوری اطلاعات را هدف قرار دهد.
-
آذربایجان به عنوان یک پل ترانزیتی بین آسیا و اروپا، دارای زیرساخت‌های حمل و نقل قوی است. شبکه جاده‌ای این کشور به طور گسترده‌ای توسعه یافته و ارتباطات مناسبی با کشورهای همسایه دارد. بنادر باکو، آستارا و لنکران نقش مهمی در حمل و نقل دریایی کالا ایفا می‌کنند. همچنین، شبکه راه‌آهن آذربایجان به عنوان یکی از مسیرهای اصلی حمل و نقل کالا از آسیا به اروپا شناخته می‌شود. سرمایه‌گذاری‌های عمده در زیرساخت‌ها، آذربایجان را به یک مرکز لجستیک برای تجارت شرق و غرب تبدیل کرده است. بندر جدید علات در دریای خزر امکانات چندوجهی را فراهم می‌کند و منطقه آزاد اقتصادی علات (AFEZ) مشوق‌هایی برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی ارائه می‌دهد. این منطقه با قوانین منحصر به فرد خود، هدفش توسعه صادرات غیرنفتی آذربایجان است.
-
آذربایجان به عنوان یک کشور تولیدکننده نفت و گاز طبیعی، صادرات متنوعی دارد. محصولات اصلی صادراتی شامل نفت خام، گاز طبیعی، بنزین و دیزل هستند. همچنین، آذربایجان در زمینه تولید و صادرات محصولات فلزی مانند فولاد و آلومینیوم فعال است. در بخش کشاورزی، غلات، میوه‌ها، سبزیجات و محصولات دامی از جمله کالاهای صادراتی این کشور محسوب می‌شوند. ترکیه و روسیه به عنوان خریداران اصلی محصولات آذربایجان شناخته می‌شوند. ارزش صادرات نفتی آذربایجان به 68% از کل صادرات می‌رسد. همچنین، واردات کالا به آذربایجان در سال 2020 به 10. 7 میلیارد دلار رسید که نسبت به سال قبل کاهش داشته است.
ایران و گرجستان نیز از دیگر خریداران مهم محصولات آذربایجان هستند. کشورهای اروپایی مانند آلمان و ایتالیا نیز بازارهای هدف برای صادرات این کشور محسوب می‌شوند. علاوه بر کالاهای فیزیکی، خدمات صادراتی شامل حمل و نقل و خدمات مالی نیز نقش مهمی در اقتصاد آذربایجان ایفا می‌کند.
-
رشد اقتصادی آذربایجان تحت تأثیر نوسانات قیمت نفت و منابع طبیعی قرار دارد. در سال 2017، صادرات این کشور به 14. 3 میلیارد دلار و واردات به 8. 1 میلیارد دلار رسید که تراز تجاری مثبت 6. 17 میلیارد دلار را نشان می‌دهد. بزرگترین صادرات شامل نفت خام و گاز نفتی است، در حالی که خودرو و داروهای بسته بندی شده از مهمترین واردات به شمار می‌روند. آذربایجان با تلاش برای جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی و توسعه صنایع خصوصی، نقش مهمی در تجارت خاورمیانه ایفا می‌کند. همچنین، نرخ بیکاری و تورم از دیگر شاخص‌های اقتصادی هستند که بر رفاه اجتماعی تأثیرگذارند. با وجود کاهش صادرات در پنج سال گذشته، آذربایجان همچنان به عنوان یکی از صادرکنندگان بزرگ نفت در جهان شناخته می‌شود.
-
تولید ناخالص داخلی آذربایجان در سال 2020 به 72. 4 میلیارد منات رسید که کاهش 4. 3 درصدی را نشان می‌دهد. بخش انرژی با 33. 7 درصد، تجارت با 11. 5 درصد و کشاورزی با 6. 9 درصد از تولید ناخالص داخلی سهم دارند. تجارت خارجی آذربایجان نیز با کاهش 26 درصدی به 24.
4 میلیارد دلار رسید و صادرات و واردات به ترتیب به 13. 74 میلیارد دلار و 10. 73 میلیارد دلار کاهش یافتند. ایالات متحده تنها 2. 7 درصد از کل تجارت آذربایجان را تشکیل می‌دهد و صادرات این کشور به ایالات متحده افزایش یافته است. بخش نفت و گاز همچنان محور اصلی اقتصاد آذربایجان است، اما دولت توجه بیشتری به تنوع اقتصادی دارد و بر روی بخش‌های کشاورزی، لجستیک، گردشگری و فناوری اطلاعات تمرکز کرده است. پروژه‌های توسعه کریدورهای تجاری و ترانزیتی در حال اجراست تا بندر علات را به یک مرکز لجستیکی تبدیل کند. همچنین، دولت برای ترویج گردشگری، الزامات روادید را تسهیل کرده است.
-
سیستم‌های پرداخت الکترونیکی و احراز هویت آنلاین در آذربایجان به رشد تجارت الکترونیک کمک کرده‌اند، اما خریداران هنوز ترجیح می‌دهند پرداخت‌ها را به صورت نقدی انجام دهند. پرتال AzExport. az به خریداران جهانی امکان خرید آنلاین از کالاهای تولید شده در آذربایجان را می‌دهد و با ارائه گزینه‌های پرداخت امن، به تسهیل تجارت بین‌المللی کمک می‌کند. قانون تجارت الکترونیک جمهوری آذربایجان از سال 2005 وجود دارد و نظارت بر این حوزه بر عهده وزارت اقتصاد است. تحلیل رفتار خریداران شامل بررسی حجم خرید، الگوهای خرید در زمان‌های مختلف و واکنش به تغییرات قیمت‌ها می‌شود. همچنین، مشکلاتی مانند فقدان امنیت در پلتفرم‌های محلی و مسائل مربوط به مالکیت معنوی وجود دارد که بر توسعه تجارت الکترونیک تأثیر می‌گذارد. دولت با تصویب قوانینی برای ترویج تراکنش‌های غیرنقدی تلاش کرده است تا شفافیت مالیاتی را افزایش دهد. با این حال، چالش‌هایی همچنان باقی مانده‌اند که نیازمند توجه بیشتر هستند.
-
برای موفقیت در بازاریابی مستقیم در آذربایجان، شناخت دقیق بازار و نیازهای مشتریان ضروری است. تحقیقات بازار شامل شناسایی رقبا، روندها و قوانین محلی می‌شود. استفاده از رسانه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام و فیس‌بوک برای ارتباط با مشتریان و ارائه محتوای جذاب بسیار مؤثر است. همکاری با افراد محلی و مشاوران می‌تواند به درک بهتر فرهنگ و روش‌های بازاریابی کمک کند. تبلیغات محلی از طریق رادیو، تلویزیون و وب‌سایت‌های محلی نیز به معرفی برند کمک می‌کند. شرکت‌های آمریکایی که به دنبال سرمایه‌گذاری مشترک هستند، باید ساختار مدیریتی و مقررات را به دقت بررسی کنند. دولت آذربایجان با ساده‌سازی فرآیند صدور مجوزها، شرایط را برای سرمایه‌گذاران تسهیل کرده است. شرکت‌ها باید در رویدادها و نمایشگاه‌های صنعتی شرکت کنند تا به مشتریان هدف دسترسی پیدا کنند. همچنین، توجه به خدمات پس از فروش و ایجاد ارتباط مستمر با مشتریان اهمیت زیادی دارد.
-
جمهوری آذربایجان به عنوان یک پل ارتباطی بین اروپا و آسیای مرکزی، فرصت‌های تجاری متعددی را برای شرکت‌های خارجی فراهم می‌کند. بخش هیدروکربن این کشور با تمدید قراردادهای مهم، بستر مناسبی برای سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز ایجاد کرده است. همچنین، آذربایجان در تلاش است تا اقتصاد خود را با تمرکز بر کشاورزی، فناوری اطلاعات، حمل و نقل و گردشگری متنوع کند. منطقه آزاد اقتصادی «علات» مشوق‌هایی برای تولیدکنندگان ارائه می‌دهد. بازار داخلی بزرگ آذربایجان به کالاها و خدمات وارداتی نیاز دارد و صنایع غذایی، خودروسازی و گردشگری در حال رشد هستند. بازرگانان خارجی می‌توانند از فرصت‌های همکاری در این صنایع بهره‌برداری کنند. همچنین، وجود ذخایر معدنی متنوع فرصتی برای استخراج و صادرات محصولات معدنی فراهم می‌آورد. شرکت‌ها باید به شناسایی شرکای محلی توجه کنند تا از مزایای روابط تجاری بهره‌مند شوند.
-
واردات آذربایجان در پنج سال گذشته با کاهش سالانه 9. 8 درصدی مواجه بوده و از 13. 7 میلیارد دلار در سال 2012 به 8. 1 میلیارد دلار در سال 2017 رسیده است. اتومبیل و نفت پالایش شده به ترتیب با سهم‌های 3. 86 و 3. 03 درصد، بیشترین سهم را در واردات دارند. تراز تجاری آذربایجان در سال 2017 مثبت 6.
17 میلیارد دلار بوده که نسبت به تراز منفی آن در سال 1995، تغییر قابل توجهی را نشان می‌دهد. ایتالیا، ترکیه و کانادا از جمله برترین مقاصد صادراتی آذربایجان هستند. این کشور دارای 35 محصول با مزیت نسبی است که نشان‌دهنده پتانسیل صادراتی آن می‌باشد. ساختار صادرات آذربایجان عمدتاً شامل سوخت‌های معدنی و محصولات مرتبط است که حدود 87 درصد از کل صادرات را تشکیل می‌دهد.
