آذربایجان: بازار B2B آسیا و تجارت کالا خاورمیانه
آذربایجان با جمعیتی بالغ بر 10 میلیون نفر، یک بازار داخلی بزرگ را به خود اختصاص داده است. این بازار محلی، پتانسیل بالایی برای رشد و توسعه کسب و کارها و فروش محصولات را فراهم میکند. آذربایجان در قلب منطقه قفقاز قرار دارد و به عنوان یک پل ارتباطی مهم بین آسیای مرکزی، قفقاز و خاورمیانه عمل میکند. این موقعیت جغرافیایی استراتژیک باعث شده است که آذربایجان به عنوان یک پلتفرم تجاری و اقتصادی بین نقاط مختلف جهان شناخته شود. آذربایجان در سالهای اخیر سرمایهگذاری قابل توجهی را در زمینه توسعه زیرساختها انجام داده است. جادهها، راهآهنها، بنادر و فرودگاهها بهطور چشمگیری بهبود یافتهاند و این زیرساختهای توسعهیافته، دسترسی به بازارهای فروش داخلی و خارجی را آسانتر میکنند و فرصتهای جدیدی را برای سرمایهگذاری ایجاد میکنند.
آذربایجان دارای منابع طبیعی غنی است، از جمله نفت و گاز طبیعی، مواد معدنی، آب و برق. این منابع طبیعی، فرصتهای بسیاری در صنایع نفت و گاز، معدن، صنایع فلزی و انرژی را برای سرمایهگذاران فراهم میکند. آذربایجان قوانین و مقررات مستقل خود را در زمینه سرمایهگذاری دارد و تلاش میکند تا محیطی را برای جذب سرمایهگذاریهای خارجی بهبود بخشد. این قوانین از جمله تسهیلات مالی و مالیاتی، حفاظت حقوق سرمایهگذاران و مکانیزمهای حل ااختلافات تجاری را پوشش میدهند. آذربایجان دارای نیروی کار ماهر و با قابلیتهای فنی و تخصصی است. برخی از صنایع مهم در آذربایجان شامل نفت و گاز، صنایع فلزی، خودروسازی، الکترونیک و صنعت غذایی هستند. این نیروی کار ماهر، فرصتهای مناسبی را برای تأمین نیروی کار متخصص و پیادهسازی پروژههای صنعتی فراهم میکند.
آذربایجان عضو بسیاری از قراردادها و سازمانهای بینالمللی است. برخی از مهمترین قراردادها عبارتند از: عضویت در سازمان تجارت جهانی (WTO)، توافقنامه منطقهای جامع اقتصادی (CISFTA)، توافقنامه همکاری اقتصادی روسیه-آذربایجان و توافقنامه بینالمللی انرژی. با وجود موقعیت جغرافیایی استراتژیک خود، آذربایجان در حال توسعه زنجیره تامین متصل است. این معنا را دارد که از تأمین مواد اولیه تا تولید و توزیع، زیرساختهای متناسب و ارتباطات بینالمللی موجود است. این زنجیره تامین متصل، فرصتهای تجاری و سرمایهگذاری را در صنایع مختلف مانند تولید، حمل و نقل، خدمات و تجارت الکترونیک ایجاد میکند.
آذربایجانی ها خارج از خواربار فروشی ها و خرده فروشی ها در مراکز خرید بر سر قیمت ها چانه زنی می کنند. قیمت بنزین، داروها و برخی محصولات غذایی تنظیم شده است. خدمات مشتری در کسب و کار آذربایجان توسعه نیافته است و معمولاً مطابق با استانداردهای ایالات متحده نیست. برای ترویج گردشگری، آژانس دولتی گردشگری برنامههایی را برای آموزش کارکنان بخش خدمات برای بهبود استانداردهای خدمات مشتری در صنعت گردشگری انجام داد. ضمانت های محصول نادر است و همیشه توسط شرکای محلی مورد احترام قرار نمی گیرد.
بیانیه های وضعیت سرمایه گذاری وزارت امور خارجه ایالات متحده اطلاعاتی را در مورد فضای کسب و کار بیش از 170 اقتصاد ارائه می کند و توسط افسران اقتصادی مستقر در سفارتخانه ها و پست ها در سراسر جهان تهیه می شود. آنها اقتصادهای مختلفی را که بازارهایی برای کسب و کارهای ایالات متحده هستند یا می توانند باشند، تجزیه و تحلیل می کنند. موضوعات شامل گشودگی به سرمایه گذاری، سیستم های حقوقی و نظارتی، حل اختلاف، حقوق مالکیت معنوی، شفافیت، الزامات عملکرد، شرکت های دولتی، رفتار تجاری مسئول، و فساد است. آذربایجان در رتبه بندی «انجام کسب و کار 2020» منتشر شده توسط بانک جهانی و شرکت مالی بین المللی از 25 به 34 در میان 190 کشور سقوط کرد. بر اساس گزارش منتشر شده در 24 اکتبر، آذربایجان چهار اصلاحات موفق را از ماه مه 2018 تا می 2019 انجام داده است که از این طریق چهار مورد از پنج هدف را محقق کرده است.
این اظهارات موانع مداوم بر سر راه سرمایه گذاری بیشتر ایالات متحده را برجسته می کند. پرداختن به این موانع، سرمایهگذاری با کیفیت بالا و تحت هدایت بخش خصوصی را در زیرساختها گسترش میدهد، توانمندسازی اقتصادی زنان را بیشتر میکند و محیط کسبوکار سالم را برای اقتصاد دیجیتال تسهیل میکند. برای دسترسی به ICS، به وبسایت بیانیه وضعیت سرمایهگذاری وزارت امور خارجه ایالات متحده را فراهم می کند. فضای کلی سرمایه گذاری در آذربایجان همچنان رو به بهبود است، اگرچه چالش های قابل توجهی باقی مانده است. در چند سال گذشته، دولت آذربایجان به دنبال جذب سرمایهگذاری خارجی، انجام اصلاحات برای تنوع بخشیدن به اقتصاد و تحریک رشد برای هدایت بخش خصوصی بوده است.
اقتصاد آذربایجان همچنان به شدت به تولید نفت و گاز وابسته است که تقریباً 90 درصد درآمد صادراتی و بیش از نیمی از بودجه دولتی را تشکیل می دهد. تولید ناخالص داخلی واقعی در سال 2019 2.2 درصد رشد کرد که عمدتاً به دلیل افزایش صادرات گاز طبیعی بود. در حالی که بخش نفت و گاز از لحاظ تاریخی بیشترین میزان سرمایه گذاری خارجی را به خود جذب کرده است، دولت آذربایجان چهار بخش غیرنفتی را برای تنوع بخشیدن به اقتصاد هدف قرار داده است: کشاورزی، گردشگری، فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) و حمل و نقل. اقدامات انجام شده در سال های اخیر برای بهبود فضای کسب و کار و اصلاح اقتصاد کلی شامل حذف دسته های اضافی مجوزهای کسب و کار، توانمندسازی مراکز خدمات دولتی محبوب «آسان» با مرجع صدور مجوز، ساده سازی رویه های گمرکی، تعلیق بازرسی های خاص، و اصلاح نظام مالیاتی است.
-
آذربایجان به عنوان یک تولیدکننده نفت و گاز طبیعی، به واردات محصولات پالایشی و پتروشیمی نیاز دارد. این کشور در زمینه واردات ماشین آلات صنعتی، تجهیزات الکترونیکی و محصولات غذایی نیز فعال است. در سال 2020، روسیه با 18. 2 درصد، ترکیه با 14. 5 درصد و چین با 13. 1 درصد از کل واردات آذربایجان را تشکیل میدهند. ساختار واردات شامل گروههای کالایی مختلفی است که از جمله آنها میتوان به ماشین آلات، وسایل نقلیه و محصولات دارویی اشاره کرد. همچنین آذربایجان در زمینه واردات خودروهای سواری و تجاری از کشورهای مختلفی مانند ترکیه و چین فعالیت دارد. این کشور به دلیل نیازهای متنوع خود در بخشهای مختلف اقتصادی، به دنبال شرکای تجاری معتبر برای تأمین کالاها و خدمات مورد نیاز خود است.
-
شرکتهای محلی در آذربایجان به عنوان توزیعکننده برندهای خارجی فعالیت میکنند و محصولات چینی، ترکیهای، ایرانی و روسی در این بازار غالب هستند. توزیعکنندگان به دلیل هزینههای بالای کالاهای آمریکایی و زنجیره تأمین گرانقیمت، تمایل بیشتری به محصولات منطقهای دارند. با این حال، برخی شرکتهای آذربایجانی موفق به نمایندگی برندهای آمریکایی شدهاند. برای ثبت نهادهای تجاری، شرکتهای خارجی میتوانند از طریق تأسیس شرکت تابعه یا ایجاد سرمایهگذاری مشترک با شرکای محلی اقدام کنند. همچنین، ثبت نمایندگی یا شعبه بدون نیاز به ایجاد شخص حقوقی محلی امکانپذیر است. مدارک لازم برای ثبت شامل درخواست ثبت دولتی، اطلاعات موسس و تصمیمات مربوطه است. شرکتهای آمریکایی باید بر روی همکاری با شرکتهای خصوصی آذربایجانی تمرکز کنند که دارای سوابق مالی خوب هستند. شرکتهای دولتی معمولاً منابع لازم برای توزیع محصولات آمریکایی را ندارند. آموزش و گزینههای انعطافپذیر میتواند به نفوذ کالاها و خدمات ایالات متحده در بازار آذربایجان کمک کند.
-
فعالیت در بازار آذربایجان نیازمند صبر و استراتژی بلندمدت است. همکاری با شرکای محلی برای تسهیل فروش و بازاریابی ضروری است. شناخت فرهنگ و عادات محلی به طراحی محصولات متناسب کمک میکند. خدمات پس از فروش و استفاده از زبان آذربایجانی در ارتباطات، اعتماد مشتریان را افزایش میدهد. شبکههای اجتماعی مانند Instagram و Telegram ابزارهای موثری برای تبلیغات هستند. تخفیفها و پیشنهادهای ویژه نیز توجه مشتریان را جلب میکند. برقراری همکاری با توزیعکنندگان محلی و شرکت در نمایشگاهها فرصتهای مناسبی برای معرفی محصولات فراهم میآورد. گزینههای پرداخت متنوع، شفافیت در اطلاعات محصول و ارائه گواهیها از دیگر عوامل مهم در جذب مشتریان هستند.
بازار آذربایجان به سمت خردهفروشی مدرن حرکت کرده و مصرفکنندگان نسبت به قیمت حساس هستند. تبلیغات از طریق رسانههای محلی، بیلبوردها و اینترنت به رشد برندها کمک میکند.
-
آذربایجان با جمعیتی بالغ بر 10 میلیون نفر، به عنوان یک بازار بزرگ داخلی و پل ارتباطی بین آسیای مرکزی و خاورمیانه شناخته میشود. این کشور در سالهای اخیر سرمایهگذاریهای قابل توجهی در زیرساختها انجام داده که شامل بهبود جادهها، راهآهنها و بنادر است. آذربایجان دارای منابع طبیعی غنی از جمله نفت و گاز است که فرصتهای زیادی برای سرمایهگذاران فراهم میکند. قوانین سرمایهگذاری این کشور به جذب سرمایهگذاری خارجی کمک میکند و نیروی کار ماهر آن نیز پتانسیل بالایی برای صنایع مختلف دارد. آذربایجان عضو سازمانهای بینالمللی متعددی است و در حال توسعه زنجیره تأمین متصل برای تسهیل تجارت است. با وجود چالشهایی مانند خدمات مشتری ناکافی و موانع قانونی، فضای کلی سرمایهگذاری در آذربایجان رو به بهبود است. دولت این کشور تلاش میکند تا با اصلاحات اقتصادی، تنوع بخشی به اقتصاد را افزایش دهد و بخشهای غیرنفتی مانند کشاورزی، گردشگری و فناوری اطلاعات را هدف قرار دهد.
-
آذربایجان به عنوان یک پل ترانزیتی بین آسیا و اروپا، دارای زیرساختهای حمل و نقل قوی است. شبکه جادهای این کشور به طور گستردهای توسعه یافته و ارتباطات مناسبی با کشورهای همسایه دارد. بنادر باکو، آستارا و لنکران نقش مهمی در حمل و نقل دریایی کالا ایفا میکنند. همچنین، شبکه راهآهن آذربایجان به عنوان یکی از مسیرهای اصلی حمل و نقل کالا از آسیا به اروپا شناخته میشود. سرمایهگذاریهای عمده در زیرساختها، آذربایجان را به یک مرکز لجستیک برای تجارت شرق و غرب تبدیل کرده است. بندر جدید علات در دریای خزر امکانات چندوجهی را فراهم میکند و منطقه آزاد اقتصادی علات (AFEZ) مشوقهایی برای جذب سرمایهگذاران خارجی ارائه میدهد. این منطقه با قوانین منحصر به فرد خود، هدفش توسعه صادرات غیرنفتی آذربایجان است.
-
آذربایجان به عنوان یک کشور تولیدکننده نفت و گاز طبیعی، صادرات متنوعی دارد. محصولات اصلی صادراتی شامل نفت خام، گاز طبیعی، بنزین و دیزل هستند. همچنین، آذربایجان در زمینه تولید و صادرات محصولات فلزی مانند فولاد و آلومینیوم فعال است. در بخش کشاورزی، غلات، میوهها، سبزیجات و محصولات دامی از جمله کالاهای صادراتی این کشور محسوب میشوند. ترکیه و روسیه به عنوان خریداران اصلی محصولات آذربایجان شناخته میشوند. ارزش صادرات نفتی آذربایجان به 68% از کل صادرات میرسد. همچنین، واردات کالا به آذربایجان در سال 2020 به 10. 7 میلیارد دلار رسید که نسبت به سال قبل کاهش داشته است.
ایران و گرجستان نیز از دیگر خریداران مهم محصولات آذربایجان هستند. کشورهای اروپایی مانند آلمان و ایتالیا نیز بازارهای هدف برای صادرات این کشور محسوب میشوند. علاوه بر کالاهای فیزیکی، خدمات صادراتی شامل حمل و نقل و خدمات مالی نیز نقش مهمی در اقتصاد آذربایجان ایفا میکند.
-
رشد اقتصادی آذربایجان تحت تأثیر نوسانات قیمت نفت و منابع طبیعی قرار دارد. در سال 2017، صادرات این کشور به 14. 3 میلیارد دلار و واردات به 8. 1 میلیارد دلار رسید که تراز تجاری مثبت 6. 17 میلیارد دلار را نشان میدهد. بزرگترین صادرات شامل نفت خام و گاز نفتی است، در حالی که خودرو و داروهای بسته بندی شده از مهمترین واردات به شمار میروند. آذربایجان با تلاش برای جذب سرمایهگذاریهای خارجی و توسعه صنایع خصوصی، نقش مهمی در تجارت خاورمیانه ایفا میکند. همچنین، نرخ بیکاری و تورم از دیگر شاخصهای اقتصادی هستند که بر رفاه اجتماعی تأثیرگذارند. با وجود کاهش صادرات در پنج سال گذشته، آذربایجان همچنان به عنوان یکی از صادرکنندگان بزرگ نفت در جهان شناخته میشود.
-
تولید ناخالص داخلی آذربایجان در سال 2020 به 72. 4 میلیارد منات رسید که کاهش 4. 3 درصدی را نشان میدهد. بخش انرژی با 33. 7 درصد، تجارت با 11. 5 درصد و کشاورزی با 6. 9 درصد از تولید ناخالص داخلی سهم دارند. تجارت خارجی آذربایجان نیز با کاهش 26 درصدی به 24.
4 میلیارد دلار رسید و صادرات و واردات به ترتیب به 13. 74 میلیارد دلار و 10. 73 میلیارد دلار کاهش یافتند. ایالات متحده تنها 2. 7 درصد از کل تجارت آذربایجان را تشکیل میدهد و صادرات این کشور به ایالات متحده افزایش یافته است. بخش نفت و گاز همچنان محور اصلی اقتصاد آذربایجان است، اما دولت توجه بیشتری به تنوع اقتصادی دارد و بر روی بخشهای کشاورزی، لجستیک، گردشگری و فناوری اطلاعات تمرکز کرده است. پروژههای توسعه کریدورهای تجاری و ترانزیتی در حال اجراست تا بندر علات را به یک مرکز لجستیکی تبدیل کند. همچنین، دولت برای ترویج گردشگری، الزامات روادید را تسهیل کرده است.
-
سیستمهای پرداخت الکترونیکی و احراز هویت آنلاین در آذربایجان به رشد تجارت الکترونیک کمک کردهاند، اما خریداران هنوز ترجیح میدهند پرداختها را به صورت نقدی انجام دهند. پرتال AzExport. az به خریداران جهانی امکان خرید آنلاین از کالاهای تولید شده در آذربایجان را میدهد و با ارائه گزینههای پرداخت امن، به تسهیل تجارت بینالمللی کمک میکند. قانون تجارت الکترونیک جمهوری آذربایجان از سال 2005 وجود دارد و نظارت بر این حوزه بر عهده وزارت اقتصاد است. تحلیل رفتار خریداران شامل بررسی حجم خرید، الگوهای خرید در زمانهای مختلف و واکنش به تغییرات قیمتها میشود. همچنین، مشکلاتی مانند فقدان امنیت در پلتفرمهای محلی و مسائل مربوط به مالکیت معنوی وجود دارد که بر توسعه تجارت الکترونیک تأثیر میگذارد. دولت با تصویب قوانینی برای ترویج تراکنشهای غیرنقدی تلاش کرده است تا شفافیت مالیاتی را افزایش دهد. با این حال، چالشهایی همچنان باقی ماندهاند که نیازمند توجه بیشتر هستند.
-
برای موفقیت در بازاریابی مستقیم در آذربایجان، شناخت دقیق بازار و نیازهای مشتریان ضروری است. تحقیقات بازار شامل شناسایی رقبا، روندها و قوانین محلی میشود. استفاده از رسانههای اجتماعی مانند اینستاگرام و فیسبوک برای ارتباط با مشتریان و ارائه محتوای جذاب بسیار مؤثر است. همکاری با افراد محلی و مشاوران میتواند به درک بهتر فرهنگ و روشهای بازاریابی کمک کند. تبلیغات محلی از طریق رادیو، تلویزیون و وبسایتهای محلی نیز به معرفی برند کمک میکند. شرکتهای آمریکایی که به دنبال سرمایهگذاری مشترک هستند، باید ساختار مدیریتی و مقررات را به دقت بررسی کنند. دولت آذربایجان با سادهسازی فرآیند صدور مجوزها، شرایط را برای سرمایهگذاران تسهیل کرده است. شرکتها باید در رویدادها و نمایشگاههای صنعتی شرکت کنند تا به مشتریان هدف دسترسی پیدا کنند. همچنین، توجه به خدمات پس از فروش و ایجاد ارتباط مستمر با مشتریان اهمیت زیادی دارد.
-
جمهوری آذربایجان به عنوان یک پل ارتباطی بین اروپا و آسیای مرکزی، فرصتهای تجاری متعددی را برای شرکتهای خارجی فراهم میکند. بخش هیدروکربن این کشور با تمدید قراردادهای مهم، بستر مناسبی برای سرمایهگذاری در صنعت نفت و گاز ایجاد کرده است. همچنین، آذربایجان در تلاش است تا اقتصاد خود را با تمرکز بر کشاورزی، فناوری اطلاعات، حمل و نقل و گردشگری متنوع کند. منطقه آزاد اقتصادی «علات» مشوقهایی برای تولیدکنندگان ارائه میدهد. بازار داخلی بزرگ آذربایجان به کالاها و خدمات وارداتی نیاز دارد و صنایع غذایی، خودروسازی و گردشگری در حال رشد هستند. بازرگانان خارجی میتوانند از فرصتهای همکاری در این صنایع بهرهبرداری کنند. همچنین، وجود ذخایر معدنی متنوع فرصتی برای استخراج و صادرات محصولات معدنی فراهم میآورد. شرکتها باید به شناسایی شرکای محلی توجه کنند تا از مزایای روابط تجاری بهرهمند شوند.
-
واردات آذربایجان در پنج سال گذشته با کاهش سالانه 9. 8 درصدی مواجه بوده و از 13. 7 میلیارد دلار در سال 2012 به 8. 1 میلیارد دلار در سال 2017 رسیده است. اتومبیل و نفت پالایش شده به ترتیب با سهمهای 3. 86 و 3. 03 درصد، بیشترین سهم را در واردات دارند. تراز تجاری آذربایجان در سال 2017 مثبت 6.
17 میلیارد دلار بوده که نسبت به تراز منفی آن در سال 1995، تغییر قابل توجهی را نشان میدهد. ایتالیا، ترکیه و کانادا از جمله برترین مقاصد صادراتی آذربایجان هستند. این کشور دارای 35 محصول با مزیت نسبی است که نشاندهنده پتانسیل صادراتی آن میباشد. ساختار صادرات آذربایجان عمدتاً شامل سوختهای معدنی و محصولات مرتبط است که حدود 87 درصد از کل صادرات را تشکیل میدهد.