حمل و نقل کالا در اردن: تجارت ترانزیتی و گمرک
مانند بسیاری از کشورهای دارای مرزهای بین المللی متعدد، اردن در سال های اخیر روشهای مختلفی را برای مدیریت ترافیک حمل و نقل اتخاذ کرده است. توسعه یک رویکرد ایمن و تسهیل کننده تر برای حمل و نقل ترانزیتی و محموله از اولویت های بالای گمرک اردن بوده است. سیستم نظارت و تسهیل حمل و نقل الکترونیکی منجر به کاهش قابل توجه هزینه حمل و نقل کالا از طریق اردن شده است زیرا دیگر نیازی به سفر با کاروان نیست. با افزایش ترافیک ترانزیت ، تعداد تلاش های قاچاق کاهش یافته و درعین حال زمان سفر ترانزیت بیش از 60 درصد کاهش یافته است.
پروژه پیشگام اداره گمرک اردن با تجارت ترانزیتی در اردن به اقتصاد ملی کمک می کند و ابزاراصلی مبارزه با قاچاق را ارائه می دهد. سالانه صدها هزار کامیون از کشور عبور می کنند زیرا اردن اصلی ترین مسیر تجاری بین کشورهای حوزه خلیج فارس، آفریقا و اروپا است. هدف اصلی گمرک اردن استفاده از سیستم ردیابی برای بهبود کنترل محموله های ترانزیتی و همچنین حفظ یکپارچگی کالاهای بسته شده در محموله - بدون تأثیر بر تسهیل تجارت و بدون فدا شدن امنیت است. ایده استفاده از فناوری ردیابی برای مدیریت تجارت ترانزیت در اردن برای اولین بار توسط اداره مخابرات در گمرک اردن در سال 1997 همراه با یک سیستم نظارت تصویری متمرکز مطرح شد.
اردن دارای شش گذرگاه مرزی عمده با دیگر کشورهای همسایه ، یعنی عربستان سعودی ، عراق و سوریه است. ترافیک و حمل و نقل از این مرزها را به شرح زیر می توان خلاصه کرد: (1) گذرگاه مرزی عمری (اردن/عربستان سعودی) همه کامیون هایی که وارد گذرگاه مرزی عمری می شوند بدون نیاز به بارگیری پشت سر هم حرکت می کنند. مناطق ورود کامیون برای بازرسی اولیه وسایل نقلیه ، بازرسی اسناد گمرکی/گذرنامه رانندگان و بازرسی انتخابی کالا را فراهم می کند. یک دستگاه اشعه ایکس برای اسکن وسایل نقلیه در بدو ورود به تاسیسات در دسترس است. در طول مصاحبه با افسران مرزی، اعلام شد که یک دستگاه اشعه ایکس دیگر برای اسکن خودروهای در حال حرکت به عربستان مورد نیاز است. متوسط زمان حرکت وسایل نقلیه در تمام مناطق تسهیلات مرزی حدود 1.5 ساعت گزارش شده است. در حال حاضر هیچ کامیون ترکی ، قبرسی یا رومانی از این مرز عبور نمی کند. محموله این وسایل نقلیه در منطقه آزاد زرقا تخلیه شده و برای جابجایی بیشتر به کشورهای شورای همکاری خلیج فارس بر روی کامیون های اردنی بارگیری می شود. از زمان بسته شدن مرز با سوریه ، 50 درصد جابجایی کامیون ها در این گذرگاه مرزی کاهش یافته است.
در سال 2009 ، مجموعاً 800 کامیون در روز از گذرگاه مرزی عمری عبور می کردند ، اما اکنون فقط حدود 400 وسیله نقلیه در روز این کار را انجام می دهند. در عمل ، اردن ورود کامیون های خالی خارجی را ممنوع می کند. علاوه بر این، کامیون های خارجی با بار به اردن می توانند بارهای عقب را دریافت کنند، اما فقط مقصد کشور ثبت نام وسیله نقلیه است. این تسهیلات در سال 2014 برای افزایش ترافیک مورد انتظار تا حدود 1000 وسیله نقلیه در روز گسترش یافت، اما طرح توسعه در حدود 2009 ، بر اساس رشد تجارت عراق در حدود 2006 تا 2008 تهیه شد. ساعات کار 7:30 صبح تا 1:30 بعد از ظهر و 3 بعد از ظهر تا 6 بعد از ظهر در زمستان ، هفت روز در هفته است. در طول تابستان ، زمان بسته شدن ساعت 7 بعد از ظهر است. همان ساعات کار در طرف سعودی حفظ می شود. برای مسافران ، عملیات 24 ساعت شبانه روز و هفت روز هفته است.
-
اردن دارای چندین گذرگاه مرزی است که عمدتاً کالاها از طریق بندر عقبه و فرودگاه بین‌المللی ملکه عالیه وارد می‌شوند. نمایندگی‌های محلی در تسهیل ترخیص کالا از گمرک نقش مهمی دارند. شبکه خرده‌فروشی در اردن به سمت مراکز خرید مدرن و آنلاین حرکت کرده است. فروشگاه‌های زنجیره‌ای بین‌المللی و محلی در این کشور فعال هستند و بازارهای محلی نیز به فروش کالاهای سنتی می‌پردازند. قوانین توزیع و فروش کالا تحت نظارت وزارت صنعت و تجارت اردن قرار دارد که شامل قوانین رقابت، حقوق مصرف‌کننده، تجارت الکترونیک و مالکیت فکری است. این قوانین به حفظ رقابت سالم، کیفیت کالاها و خدمات، و حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان کمک می‌کنند. همچنین، مالیات‌ها تأثیر مستقیمی بر قیمت‌گذاری محصولات دارند. واردکنندگان باید قیمت‌ها را با توجه به هزینه‌های حمل و نقل، تعرفه‌ها و مالیات‌ها تعیین کنند. بازار اردن نسبت به قیمت حساس است و محصولات با قیمت بالاتر نیاز به بازاریابی بیشتری دارند.
-
اردن به عنوان یک مرکز تجاری در خاورمیانه با موقعیت جغرافیایی استراتژیک خود، دسترسی آسان به بازارهای عربی، اروپایی و آسیایی را فراهم می‌کند. دولت اردن با ارائه تسهیلات مالی و گمرکی، سرمایه‌گذاران را تشویق به ورود به این بازار می‌کند. ثبات سیاسی و اقتصادی این کشور اعتماد بیشتری برای تجارت ایجاد کرده است. پروژه‌های زیرساختی مانند توسعه بندر عقبه و سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر فرصت‌های جدیدی برای کسب‌وکارها فراهم می‌آورد. همچنین، اردن به عنوان یک پل تجاری بین بازارهای منطقه‌ای عمل کرده و روابط قوی با کشورهای همسایه دارد. توافقنامه تجارت آزاد ایالات متحده - اردن (FTA) نیز صادرات بدون عوارض محصولات آمریکایی را تسهیل می‌کند. نیروی کار ماهر و تحصیل‌کرده در اردن از دیگر مزایای این کشور برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی است. با وجود وابستگی به واردات، اردن همچنان به عنوان یک مقصد جذاب برای تجارت و سرمایه‌گذاری شناخته می‌شود.
-
تحقیقات دقیق درباره بازار اردن، رقبا و مشتریان هدف برای ورود به این بازار ضروری است. برنامه‌ریزی بازاریابی شامل تعیین استراتژی، قیمت‌گذاری و روشهای توزیع باید انجام شود. همکاری با شرکای محلی می‌تواند به تسهیل ورود به بازار کمک کند. دولت اردن تسهیلاتی برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی ارائه می‌دهد که باید از آنها آگاه بود. استفاده از ابزارهای دیجیتال در بازاریابی و فروش می‌تواند ارتباطات را بهبود بخشد. شرکت‌های خارجی باید بر درک ویژگی‌های بازار و استفاده از اردن به عنوان قطب منطقه‌ای تمرکز کنند. نمایندگان محلی نقش مهمی در معرفی محصولات ایالات متحده دارند و تطبیق با فرهنگ محلی برای موفقیت الزامی است. همچنین، رعایت قوانین و مقررات محلی و برقراری روابط عمومی قوی از دیگر نکات کلیدی برای موفقیت در این بازار هستند.
-
اردن در سال‌های اخیر با اتخاذ روشهای نوین، مدیریت ترافیک حمل و نقل را بهبود بخشیده است. سیستم نظارت الکترونیکی گمرک اردن هزینه‌های حمل و نقل را کاهش داده و زمان ترانزیت را بیش از 60 درصد کاهش داده است. این کشور به عنوان یک مسیر تجاری کلیدی بین کشورهای حوزه خلیج فارس، آفریقا و اروپا عمل می‌کند. پروژه‌های گمرک اردن با هدف تسهیل تجارت و مبارزه با قاچاق، شامل استفاده از فناوری ردیابی برای کنترل محموله‌ها می‌باشد. گذرگاه مرزی عمری یکی از مهمترین نقاط عبور کامیون‌هاست که بازرسی اولیه و اسکن وسایل نقلیه را فراهم می‌کند. در حال حاضر، ورود کامیون‌های خارجی خالی ممنوع است و کامیون‌های باردار تنها می‌توانند بارهای خود را به مقصد کشور ثبت نام شده منتقل کنند. این اقدامات به کاهش ترافیک و افزایش امنیت کمک کرده است.
-
اردن دارای سیستم تعرفه گمرکی مشخصی است که بر اساس قوانین ملی و بین‌المللی عمل می‌کند. این تعرفه‌ها برای واردات و صادرات کالاها به کار می‌روند و هر کالا با کد تعرفه‌ای خاص شناسایی می‌شود. برخی کالاها ممکن است محدودیت‌ها یا ممنوعیت‌هایی در واردات یا صادرات داشته باشند که به صورت زمانی، مقداری یا مربوط به کشورهای خاص اعمال می‌شود. برای انجام عملیات گمرکی، مستندات متعددی از جمله فاکتورهای تجاری، بارنامه و مجوزهای خاص مورد نیاز است. همچنین، محصولات غذایی باید تحت بازرسی‌های دقیق قرار گیرند تا از سلامت آنها اطمینان حاصل شود. سازمان غذا و داروی اردن (JFDA) مسئول بررسی کیفیت محصولات غذایی است. علاوه بر این، استانداردهای فنی مواد غذایی نیز باید رعایت شوند تا از مجاز بودن افزودنی‌ها اطمینان حاصل شود. در نهایت، شرکت‌های تجاری باید کارت ترخیص کالا از وزارت صنعت و تجارت اردن (MOITS) دریافت کنند یا معادل 5 درصد ارزش کالاهای وارداتی را پرداخت نمایند.
-
اردن به دلیل محدودیت منابع طبیعی، به واردات انرژی و مواد معدنی وابسته است. این کشور دارای ذخایر نفتی کمی است و بیشتر نیاز خود را از طریق واردات تأمین می‌کند. گاز طبیعی نیز در اردن محدود است و برای تأمین آن به کشورهای همسایه متکی است. با این حال، اردن برنامه‌های توسعه انرژی خورشیدی را با نصب پنل‌های خورشیدی در سطح کشور دنبال می‌کند. منابع معدنی شامل فسفات، پتاس، سنگ آهک و سنگ مرمر هستند. همچنین، ذخایر جدیدی از باریت، کوارتزیت و فلدسپات کشف شده‌اند. اردن در زمینه تولید برق عمدتاً به نیروگاه‌های حرارتی وابسته است که بیشتر از نفت استفاده می‌کنند. مشکلات آب ناشی از استفاده بیش از حد از رودخانه‌ها به چالش‌های عمده‌ای تبدیل شده است.
با این حال، اردن به عنوان یک محیط پایدار در منطقه شناخته می‌شود و بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات آن در حال رشد است. صنایع اصلی شامل استخراج مواد معدنی، پالایش نفت و تولید سیمان هستند.
-
اردن به‌عنوان یک کشور پیشرو در خاورمیانه، فرصت‌های متعددی برای تجارت و سرمایه‌گذاری ارائه می‌دهد. این کشور دارای بستر صنعتی قوی و پتانسیل رشد در صنایع مختلف از جمله الکترونیک، ماشین‌آلات، مواد غذایی و پزشکی است. صنعت گردشگری نیز با مکان‌های تاریخی و طبیعی جذاب در حال توسعه است. اردن به‌عنوان یک مرکز فناوری اطلاعات شناخته می‌شود و فرصت‌های زیادی برای توسعه نرم‌افزار و خدمات IT وجود دارد. همچنین، با توجه به محدودیت منابع طبیعی، سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی و بادی اهمیت زیادی دارد. بخش ICT سریع‌ترین بخش اقتصادی اردن است که بیش از 80,000 شغل ایجاد کرده و 12 درصد از تولید ناخالص داخلی را شامل می‌شود. مناطق آزاد تجاری در اردن شرایط مالیاتی مناسبی برای سرمایه‌گذاران خارجی فراهم می‌کنند و قوانین لیبرالی جذب سرمایه‌گذاری را تسهیل می‌کنند. این کشور با بسیاری از کشورها قراردادهای دوجانبه‌ای برای حمایت از سرمایه‌گذاری امضا کرده است.
-
تحلیل وضعیت اقتصادی اردن نشان می‌دهد که این کشور با رشد پایدار و زیرساخت‌های مدرن، مقصدی جذاب برای سرمایه‌گذاران خارجی است. بخشهای کلیدی مانند صنایع استخراجی، پتروشیمی، گردشگری و خدمات مالی در اردن به دلیل سیاست‌های حمایتی دولت و نیروی کار ماهر، فرصت‌های مناسبی برای سرمایه‌گذاری فراهم می‌کنند. همچنین، اصلاحات اقتصادی انجام شده توسط دولت اردن به منظور جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (FDI) و بهبود محیط کسب‌وکار، از جمله کاهش بروکراسی و تسهیل قوانین تجاری، به افزایش جذابیت این کشور کمک کرده است. با توجه به پیش‌بینی رشد اقتصادی 6. 5 تا 7. 5 درصدی تا سال 2025، سرمایه‌گذاران می‌توانند از فرصت‌های موجود در بازارهای داخلی و خارجی بهره‌برداری کنند. اردن به عنوان یک واحه‌ای از صلح در منطقه بی‌ثبات خاورمیانه شناخته می‌شود و با ارائه مشوق‌های مالیاتی و دسترسی به بازارهای جهانی از طریق توافقات تجاری، شرایط مناسبی را برای سرمایه‌گذاری فراهم کرده است.
-
اردن به عنوان یک کشور با بازار کوچک و وابستگی به واردات، دارای روابط تجاری مهمی با کشورهای مختلف است. اتحادیه اروپا و ایالات متحده از جمله شرکای اصلی تجاری اردن محسوب می‌شوند. صادرات غیرنفتی اردن عمدتاً شامل پوشاک، مصنوعات چوبی، محصولات شیمیایی و فرش است. در سال 2019، حجم تجارت کالاها و خدمات بین اردن و ایالات متحده به 5. 1 میلیارد دلار رسید که شامل صادرات 2. 2 میلیارد دلاری و واردات 2. 8 میلیارد دلاری بود. کسری تجاری اردن با ایالات متحده در این سال 574 میلیون دلار بود.
همچنین، اردن با کشورهای عربی خلیج فارس و برخی کشورهای آسیایی مانند چین و هند نیز روابط تجاری دارد که شامل صادرات محصولات غذایی، صنعتی و پزشکی می‌شود. عمده واردات اردن شامل ماشین‌آلات، نفت خام و محصولات غذایی است.
-
اردن به عنوان یک پل ارتباطی در خاورمیانه، دارای تنوع زبانی و مذهبی است. زبان رسمی این کشور عربی است و اکثریت جمعیت آن را مسلمانان تشکیل می‌دهند. اردن همچنین میزبان اقلیت‌های مذهبی مانند مسیحیان و یهودیان است. پایتخت آن، امان، به عنوان یکی از مراکز تجاری و فرهنگی مهم منطقه شناخته می‌شود. این کشور با تاریخ غنی خود و آثار باستانی نظیر پترا و جراش، جذابیت زیادی برای گردشگران دارد. گویش‌های مختلف عربی در اردن رایج است که به نوع عربی شام نزدیک هستند. با وجود تنوع طبیعی، اردن مناظر زیبایی دارد که شامل دره وادی رم و دریاچه مردیخ می‌شود.
-
بخش معدن اردن با صادرات پتاسیم و فسفات، یکی از ارکان اقتصادی این کشور است. اردن بزرگترین تولیدکننده فسفات خام در جهان بوده و همچنین گچ، نمک تصفیه نشده و سنگ مس را صادر می‌کند. رشد 10. 8 درصدی این بخش در سال 2008 نشان‌دهنده پتانسیل بالای آن است. صنعت مخابرات و فناوری اطلاعات نیز با درآمد سالانه 1. 18 میلیارد دلار، سهم قابل توجهی در اقتصاد دارد و پس از آزادسازی در سال 2001 به یکی از بهترین‌ها در منطقه تبدیل شده است. بخش حمل و نقل اردن با سیستم پیشرفته‌اش، 7. 6 درصد به تولید ناخالص داخلی کمک می‌کند و به عنوان یک مسیر اصلی برای حمل کالا به عراق عمل می‌کند.
دولت اردن با معرفی استراتژی‌های جدید، به دنبال افزایش خصوصی‌سازی و نوسازی این بخش است. پروژه‌های گمرکی نیز با هدف تسهیل تجارت ترانزیتی و کاهش هزینه‌ها، نقش مهمی در اقتصاد ملی ایفا می‌کنند.
