گنجینه‌های باستانی سنگ‌های قیمتی در خاورمیانه

گنجینه‌های باستانی گوهرسنگ‌های قیمتی در کشورهای غرب آسیا (خاورمیانه) نشان‌دهنده‌ی تاریخ غنی و پیچیده‌ای از استفاده‌ی هنری، مذهبی و اقتصادی از سنگ‌های قیمتی در تمدن‌های باستانی این منطقه هستند. این سنگ‌ها نه تنها در زیورآلات و جواهرات سلطنتی به کار می‌رفتند، بلکه در مقبره‌ها و اماکن مذهبی نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بودند. گنجینه‌های باستانی گوهرسنگ‌های قیمتی در غرب آسیا نه تنها گواهی بر تاریخ و فرهنگ غنی این تمدن‌ها هستند، بلکه نشان‌دهنده‌ی تعاملات گسترده‌ی تجاری و فرهنگی در دنیای باستان نیز می‌باشند. این گوهرسنگ‌ها به‌عنوان نمادهای ثروت، قدرت، و حتی تقدس در مناسک مذهبی و دفن‌های سلطنتی نقش حیاتی ایفا کرده‌اند.

یکی از معروف‌ترین گنجینه‌های گوهرسنگ‌های قیمتی در خاورمیانه، گنجینه‌های تخت جمشید در ایران است. در این مجموعه، سنگ‌های قیمتی همچون فیروزه، عقیق، لازورد و کارنلیان به‌طور گسترده استفاده شده‌اند. این گنجینه‌ها از دوره‌های هخامنشی به‌جا مانده‌اند و به‌ویژه در تاج‌ها، جواهرات سلطنتی و مهرها به کار رفته‌اند. گنجینه‌های مشابهی نیز در مناطق دیگر خاورمیانه از جمله بین‌النهرین و مصر باستان یافت شده‌اند. در این گنجینه‌ها، فیروزه که در ایران به‌ویژه در معادن نیشابور استخراج می‌شده، نقش بسیار برجسته‌ای دارد. سنگ‌هایی مانند عقیق و لازورد در بین‌النهرین و مصر به‌عنوان نمادهای سلطنتی و مذهبی در جواهرات فرعون‌ها و در دفن پادشاهان استفاده می‌شدند.

مردم در اسرائیل و کنعان باستان برای ساخت سلاح ، نیازهای مذهبی و ساخت جواهرات با فلزات کار می کردند ، که این بخش مهمی از تجارت بود. از طلا ، نقره ، مس ، برنز ، آهن و سرب برای ساخت جواهرات استفاده می شد. تکنیک های مورد استفاده در آن زمان ساده بودند: چکش زدن سرد ، چکش کاری فلز گرم شده و ریخته گری قالب باز معمول بود ، در حالی که فیلیگرین و سایر تکنیک های تزئینی بسیار نادر بودند. این بدان معنا نیست که جواهرات خشن بودند: در واقع آنها اغلب به نرمی تمام می شدند و با سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی ست می شدند. آویزها و مهره ها گاهی از شیشه ساخته می شدند ، در حالی که انگشترها با تصاویر و کتیبه های نوشته شده حک شده بودند ، گاهی با اهمیت معنوی.

معبد یهودی سلیمان ، با دو ستون تشریفاتی برنز ، فضاهای داخلی پر از محراب و اشیای طلا (مانند یک کوزه پر از ماننا) ، در سال 586 قبل از میلاد توسط نبوکدنصر ، پادشاه بابل تخریب شد و بسیاری از جمعیت اورشلیم به بابل تبعید شد. بنابراین ، با تخریب معبد اول ، هویت یهودی به تبعید گره خورد و محصولات فرهنگی وابسته به این آیین شروع به تغییر کرد. همیشه در سنت یهود اشیای مناسبی نفیس وجود داشته است ، اما تزئینات شخصی بسته به محل زندگی مردم تغییر کرده است: اغلب در طول تاریخ یهود ثابت شده است که ثروت شخصی به شکل اشیای ارزشمند کوچک قابل حمل است. اگرچه یهودیان بین سالهای 539 و 525 از اسارت بابل آزاد شدند ، اما پس از بازگشت به وطن خود ، آنها کشف کردند که این بخشی از امپراتوری هخامنشی ایران است ، فرهنگی با زیبایی خاص و بزرگترین امپراطوری که جهان باستان تاکنون ندیده است .

اسکندر بزرگ در سال 331 قبل از میلاد با تصرف گنجینه های غنی بابل ، امپراتوری پارس را فتح کرد و در آن لحظه ، مقادیر زیادی طلا به دست عموم مردم رسید. تقاضا برای جواهرات طلا منفجر شد. سبک های یونانی در جهان شناخته شده گسترش یافته و صنعتگران یونانی نیز غرق در روندهای فرهنگی خارج از آموزش خود هستند. گوشواره ، گردنبند ، آویز ، سنجاق ، دستبند ، بازوبند ، نوار ران ، حلقه انگشت ، تاج گل ، دیادم و تزیینات مو همگی در این دوره تولید شده است. دستبندها را به صورت جفت می پوشیدند - به سبک ایرانی - و انواع دیگر جواهرات را در ست های کبریتی می پوشیدند. مرواریدها و سایر گوهرها و مینا های رنگی به طلای زرد روشن منبت کاری شده و نقش و نگارهایی مانند گره هراکلس در بعضی مواقع در سطح اشیا تراشیده می شوند یا در قالب مجسمه سازی قالب می شوند.

گنجینه‌های حوضه‌های فرات و دجله که در میان‌النهرین باستان کشف شده‌اند، حاوی گوهرسنگ‌هایی هستند که توسط تمدن‌های سومری، بابلی و آشوری مورد استفاده قرار گرفته‌اند. این سنگ‌ها عمدتاً برای تزئین مهرها و جواهرات سلطنتی استفاده می‌شده و در آن زمان، نشان‌دهنده‌ی قدرت و نفوذ صاحبانشان بودند. یکی از معروف‌ترین گنجینه‌های باستانی در این منطقه، گنجینه نینوا است که در کاوش‌های باستان‌شناسی در قرن 19 کشف شد و شامل مجموعه‌ای از گوهرسنگ‌ها، جواهرات و اشیاء تزئینی است. در منطقه شبه‌جزیره عربستان نیز، گنجینه‌هایی با گوهرسنگ‌های قیمتی کشف شده‌اند که نشان‌دهنده‌ی ارتباطات تجاری میان عرب‌ها و دیگر تمدن‌ها مانند مصر و هند در دوران باستان هستند. این سنگ‌ها عمدتاً در زیورآلات و تزیینات مذهبی به‌کار می‌رفته‌اند.