موقعیت جغرافیایی، زبان و مذهب مردم یمن

موقعیت جغرافیایی یمن و تأثیر آن بر تجارت کالا

یمن، کشوری واقع در انتهائی ترین منطقه جنوب غربی شبه جزیره عربستان  است. اکثرا مناطق آن کوهستانی و عموماً دارای آب و هوای نسبتا خشک است، اگرچه در این کشور زمین‌های وسیع با بارندگی کافی برای کاربردهای کشاورزی وجود دارد. مردم به لهجه های مختلف عربی صحبت می کنند و اکثرا مسلمان هستند. تاریخ، فرهنگ، اقتصاد و جمعیت یمن همگی تحت تأثیر موقعیت استراتژیکی این کشور در بخش ورودی دریای سرخ در جنوب کشور – در واقع تقاطع مسیرهای تجاری و ارتباطی باستانی و مدرن میباشد - قرار گرفته است. در عصر باستان، کشورهایی که منطقه امروزی به نام یمن را اشغال کرده بودند، عرضه کالاهای مهمی مانند کندر و مرمر را تحت کنترل خود داشتند و بر تجارت بسیاری اقلام با ارزش دیگر مانند ادویه جات با توجه به شروط وضع شده توسط اتحادیه، تسلط داشتند.

یمن کشوری در جنوب غربی شبه‌جزیره عربستان و غرب آسیا است. این کشور از شمال با عربستان سعودی، از شرق با عمان، از جنوب با دریای عرب و از غرب با دریای سرخ هم‌مرز است. موقعیت جغرافیایی یمن آن را به یکی از استراتژیک‌ترین مناطق جهان تبدیل کرده است، به‌ویژه به دلیل کنترل آن بر تنگه باب‌المندب، که دریای سرخ را به خلیج عدن و اقیانوس هند متصل می‌کند. یمن دارای تنوع اقلیمی است؛ در مناطق ساحلی، آب‌وهوای گرمسیری حاکم است، در حالی که مناطق کوهستانی داخلی آب‌وهوای خنک‌تری دارند.

زبان رسمی مردم یمن عربی است و لهجه یمنی، که یکی از گویش‌های عربی محسوب می‌شود، تنوع بسیاری در مناطق مختلف کشور دارد. برخی مناطق از گویش‌هایی بهره می‌برند که شباهت بیشتری به عربی کلاسیک دارد. علاوه بر این، در برخی نقاط جنوبی و جزایر یمن، زبان‌هایی با ریشه‌های قدیمی‌تر جنوب عربی نیز صحبت می‌شود. این تنوع زبانی نمایانگر تاریخ غنی فرهنگی و ارتباطات تاریخی یمن با سایر مناطق خاورمیانه و شرق آفریقا است.

از نظر مذهبی، اکثریت مردم یمن مسلمان هستند و اسلام نقش اساسی در زندگی و فرهنگ یمنی‌ها دارد. این کشور محل تلاقی دو مذهب اصلی اسلامی، یعنی اهل تسنن و تشیع (به‌ویژه شاخه زیدی) است. در حالی که در مناطق شمالی یمن، اکثریت جمعیت به مذهب زیدی تعلق دارند، مناطق جنوبی و ساحلی بیشتر به اهل تسنن گرایش دارند. مذهب زیدی که مختص یمن است، برخی تفاوت‌های دینی و فقهی با سایر شاخه‌های شیعه دارد و به‌لحاظ تاریخی نقش مهمی در شکل‌گیری نظام سیاسی و اجتماعی یمن ایفا کرده است. این تنوع مذهبی، در کنار همزیستی طولانی‌مدت، به پیچیدگی فرهنگی و اجتماعی این کشور افزوده است.

 بر اساس توافقنامه صنعا، پایتخت سابق یمن شمالی، به عنوان پایتخت سیاسی این کشور در نظر گرفته شده، در حالی که عدن، پایتخت سابق یمن جنوبی، به عنوان مرکز اقتصادی عمل کرده است. این دو بخش در یمن تاریخ های متفاوتی را پشت سر گذاشتند. این در حالیست که یمن شمالی هرگز هیچ دوره ای از مدیریت استعماری به دست  قدرت های اروپایی را تجربه نکرده است، در صورتیکه یمن جنوبی از سال 1839 تا 1967 بخشی از امپراتوری بریتانیا بود. یمن نسبتا کشور خشک است و هیچ جریان آب دائمی در آن وجود ندارد تنها در فصول مختلف سال بارندگی های منظمی در برخی مناطق رخ می دهد.

چندین گویش اصلی  در کشور یمن وجود دارد و بیشتر تفاوت های جزئی اغلب در مناطق جغرافیایی با مقیاس کوچکتر دیده می شود. زبان عربی نواحی روستایی جنوب  کشور هنوز به شدت تحت تأثیر زبانهای باستانی است که توسط مردم در مناطق جنوب این کشور در زمان باستان استفاده میشده است. لهجه یهودی-عربی که توسط جامعه یهودی صحبت می شود تقریباً به طور کامل در یمن از بین رفته است. هندی، سومالیایی و چندین زبان آفریقایی نیز ندرتا صحبت می شود. ‏

در سراسر جامعه یمن، گسترده ترین تمایز بین گروه های جمعیتی نه بر اساس قومیت، بلکه بر اساس وابستگی مذهبی صورت گرفته است. اسلام دین دولتی مردم یمن است و شاخه سنی اسلام که توسط مکتب شافعی نمایندگی می شود، در این کشور غالب است. اقلیت شیعه متشکل از مکتب زیدی است که از دیرباز در ارتفاعات کوهستانی شمالی از نظر سیاسی بر منطقه مسلط بوده اند و اسماعیلیان که اکنون گروه نسبتاً کوچکی هستند که در منطقه هراز در شمال یمن و جبل مناخه و همچنین در مناطق کوهستانی منطقه غرب صنعا ‏ساکن هستند.  یمن فقیرترین کشور در منطقه خاورمیانه است و نرخ بالای بیکاری، فساد و سوءتغذیه در آن چهار ماه پیش، به خیزش مردمی علیه دولت دامن زد. با این حال، بحران سیاسی پس از آن، اقتصاد را به زانو درآورده و اکنون تصور می‌شود که نرخ بیکاری در این کشور به بیش از 60 درصد رسیده باشد.