مناظر طبیعی پاکستان: تجارت کالا خاورمیانه و زنجیره تأمین آسیا
کشور پاکستان با داشتن جمعیتی عمدتا هندی و ایرانی زبان، از لحاظ تاریخی و فرهنگی با همسایگان خود ایران، افغانستان و هند در ارتباط است. در سال 1947 از زمانی که پاکستان و هند به استقلال رسیدند، پاکستان به دلیل جمعیت زیاد مسلمانان خود، از همسایه بزرگتر خود هندوستان از سمت جنوب شرقی جدا شده است (برخلاف تسلط هندوها در هند). پاکستان در طی سالهای متمادی برای دستیابی به ثبات سیاسی و توسعه اجتماعی پایدار تلاش بسیاری کرده است. پایتخت پاکستان اسلام آباد، در دامنه هیمالیا در قسمت شمالی کشور ، و بزرگترین شهر آن کراچی در جنوب کشور مجاور ساحل دریای عرب است.
پاکستان تنوعی غنی از مناظر را داراست، این مناظر از شمال غربی شروع می شوند، از پامیر سر به فلک کشیده تا محدوده قراقروم که از طریق هزاران رشته کوه احاطه شده، همچنین مجموعه ای از دره ها و فلات های غیر قابل عبور که تا سطوح مساوی دشتهای حاصل خیز رودخانه سند امتداد یافته ، این رودخانه از جنوب به دریای عرب سرازیر می شود. این مناظر بخشی از جاده ابریشم باستانی و گذر خیبر را تشکیل میدهند، گذرگاهی معروف که تأثیرات شگرفی را بر شبه قاره جدا شده هندوستان گذاشته است. قله های بلندی مانند نانگا پاربات ، در منطقه کشمیر (تحت کنترل پاکستان )، جذابیت چالش برانگیزی را برای کوه نوردان ایجاد کرده است. در امتداد رودخانه سند، رودخانه های کشور، منطقه ی باستانی موهنجو-دارو یکی از مهدهای تمدن این کشور را تشکیل داده اند .
پاکستان از غرب به ایران ، از شمال و شمال غربی به افغانستان ، از شمال شرقی به چین و از شرق و جنوب شرقی به هند محدود می شود و ساحل دریای عرب مرز جنوبی آن را تشکیل می دهد. از سال 1947 ، منطقه کشمیر ، در امتداد هیمالیا غربی مورد مناقشه قرار گرفته و پاکستان ، هند و چین هر یک بخش هایی از این سرزمین را تحت کنترل دارند. بخشی از قلمرو تحت کنترل پاکستان شامل منطقه به اصطلاح آزاد کشمیر ( \" کشمیر آزاد\") است-با این وجود پاکستان این بخش را یک دولت مستقل می داند و مرکز آن را مظفرآباد قرار داده است. بقیه کشمیر تحت کنترل پاکستان شامل Gilgit و Baltistan است که پس از سال 2009 به طور مشترک با نام Gilgit-Baltistan (مناطق شمالی سابق) شناخته می شوند.
خشکی فراگیرترین جنبه آب و هوایی پاکستان است و طبیعت قاره ای آن را می توان در دمای خیلی سرد وگرم مشاهده کرد. پاکستان در مرز سیستم آب و هوائی موسمی (یعنی مرطوب و خشک) واقع شده است. بارش ها در سراسر کشور به طور کلی نامنظم و حجم آن بسیار متغیر است. بادهای بارانی و باران های موسمی ، که مقادیر دقیق آنها سال به سال نسبت به یکدیگر متفاوت است، به صورت انفجارهای متناوب می وزند و بیشتر میزان رطوبت را در تابستان به همراه دارند. طوفان های گرمسیری از سمت دریای عرب بارشهای متناوبی را در مناطق ساحلی ایجاد می کنند، همچنین از نظر ماهیت نیز متغیر هستند.
نوع اقلیم کشور پاکستان با تغییرات شدید دما، هم بهصورت فصلی و هم روزانه مشخص میشود. آب و هوا در ارتفاعات شمالی کوههای بلند سرد و پوشیده از برف تغییر می کند. دما در فلات بلوچستان تا حدودی بالاتر از بقیه ی مناطق است. در امتداد نوار ساحلی ، آب و هوا توسط نسیم دریا تغییر می کند. در بقیه مناطق کشور ، دما درفصل تابستان به حداکثرمیزان خود در سال می رسد. میانگین دما در ماه ژوئن 100 درجه فارنهایت (38 درجه سانتی گراد) در دشت ها است، جایی که بیشترین دما می تواند از 117 درجه فارنهایت (47 درجه سانتی گراد) فراتر رود. مرکز Jacobabad ، در مستندات خود ، بالاترین دما را در پاکستان ، 127 درجه فارنهایت (53 درجه سانتی گراد) ثبت کرده است. در فصل تابستان ، در طول روز بادهای گرمی به نام loo در دشت ها می وزد.
درختان برای جلوگیری از از دست دادن بیش از حد رطوبت ، برگهای خود را می ریزند. گاهی اوقات هوای گرم و خشک توسط طوفان های پر گرد و غبار و رعد و برق که به طور موقت دما را کاهش می دهند ، شکسته می شود. در کشور پاکستان تابستانها عصرهای خنکی داردو تغییرات روزانه دما ممکن است تا 20 الی 30 درجه فارنهایت (11 تا 17 درجه سانتی گراد) متغییر باشد. در مقابل زمستان های پاکستان هوای سردی دارد و حداقل دمای متوسط در ماه ژانویه حدود 40 درجه فارنهایت (4 درجه سانتیگراد) است.
-
پاکستان دارای منابع معدنی و ذخایر نفتی متنوعی است که هنوز به طور کامل اکتشاف نشدهاند. ذخایر سنگ آهن و مس در مناطق مختلف کشور شناسایی شدهاند، اما بیشتر آنها بهرهبرداری نشدهاند. صنعت سیمان به دلیل وجود ذخایر سنگ آهک در حال رشد است. اکتشافات نفت از سال 1915 آغاز شده و با وجود کشف میدانهای جدید، پاکستان همچنان به واردات نفت خام وابسته است. ظرفیت پالایشگاهها بیشتر از تولید داخلی است و این کشور برای تأمین نیازهای خود به واردات نفت روی آورده است. همچنین، ذخایر گاز طبیعی در مرز بلوچستان و پنجاب کشف شدهاند، اما با مصرف داخلی همخوانی ندارند. زغال سنگ نیز یکی از منابع انرژی قدیمی پاکستان است که کیفیت پایین آن باعث وابستگی به واردات میشود. بخش انرژی کشور عمدتاً توسط نیروگاههای حرارتی تأمین میشود و پیشرفتهایی در توسعه انرژی هستهای و برق آبی نیز مشاهده میشود.
-
صنایع پاکستان به تدریج از زمان استقلال این کشور در سال 1947 توسعه یافتهاند. با توقف تجارت با هند، فرآوری مواد اولیه کشاورزی و تأسیس کارخانههای نساجی پنبه آغاز شد. این صنایع به ایجاد مشاغل و رونق اقتصادی کمک کردند. در دهههای 1950 و 1960، دولت به دلیل کسری تجاری، واردات را کاهش داد و صنایع جایگزین واردات را راهاندازی کرد. این صنایع ابتدا کالاهای مصرفی تولید میکردند اما به تدریج به تولید کالاهای واسطهای و سرمایهای روی آوردند. با وجود پیشرفتها، پاکستان هنوز نیازمند واردات تجهیزات و مواد اولیه است. در دهههای 1970 و 1980، تولید آهن و فولاد در کراچی آغاز شد و لاهور نیز به عنوان یک مرکز صنعتی مهم شناخته شد. محصولات عمده شامل پارچههای جوت و پنبه، سیمان، روغن نباتی و دوچرخه هستند.
همچنین برخی شرکتها با همکاری خارجیها برای تولید خودرو در داخل کشور قرارداد بستهاند. بانکهای تجاری متعددی در پاکستان وجود دارند که به تأمین مالی پروژههای صنعتی کمک میکنند.
-
جمعیت پاکستان به طور نابرابر توزیع شده و بیشتر در پنجاب متمرکز است. بلوچستان با مساحت بزرگ، جمعیت کمتری دارد. مناطق شهری مانند کراچی و لاهور، مراکز اصلی جمعیت و تجارت هستند. از دهه 1960، سیاستهای دولت به پراکندگی صنعت منجر شده و رشد شهری در چندین شهر توزیع شده است. با این حال، کراچی همچنان بندر اصلی و مرکز تجارت است. تغییرات جمعیتی شامل مهاجرت از روستاها به شهرها و خروج به کشورهای دیگر است. امید به زندگی در حال افزایش است و دو سوم جمعیت زیر 30 سال سن دارند. رژیم غذایی نامناسب در مناطق روستایی باعث جستجوی شغل در شهرها شده است.
-
پاکستان به عنوان یک کشور با منابع غنی کشاورزی، دامداری و شیلات، نقش مهمی در تأمین محصولات غذایی و صادرات ایفا میکند. این کشور با استفاده از روشهای آبیاری بومی مانند قنات، به بهرهوری بالای زمینهای کشاورزی دست یافته است. علیرغم اینکه تنها 5 درصد از مساحت کل کشور را جنگلها تشکیل میدهند، کشاورزی و دامداری بخش عمدهای از نیروی کار را به خود اختصاص داده و معیشت بسیاری از مردم را تأمین میکند. برنامههای اصلاحات ارضی در دهههای گذشته به حل مشکلات مالکیت زمین کمک کرده و تجاریسازی کشاورزی منجر به افزایش تولید محصولات شده است. انقلاب سبز در دهه 1960 باعث خودکفایی در تولید گندم شد و تولید پنبه نیز افزایش یافت. برنج به عنوان دومین محصول غذایی اصلی و یکی از محصولات صادراتی مهم شناخته میشود. پاکستان با داشتن دو فصل رشد، فرصتهای مناسبی برای کشت انواع محصولات دارد.
-
پاکستان کشوری با تنوع قومی و فرهنگی است که جمعیت آن به پنج گروه اصلی تقسیم میشود: پنجابیها، پشتونها، بلوچها و مهاجران. پنجابیها بزرگترین گروه را تشکیل میدهند و زبانهای مختلفی در این کشور صحبت میشود، از جمله اردو و پنجابی. زبان اردو به عنوان زبان رسمی شناخته میشود و ارتباط نزدیکی با ناسیونالیسم مسلمان دارد. اکثریت مردم پاکستان مسلمان هستند و فرقههای مختلفی از جمله سنی و شیعه در این کشور وجود دارند. فرقه تصوف نیز در میان اهل سنت محبوب است. جنبشهای اصلاحات مذهبی مانند دیوبند و بارلوی در پاکستان گسترش یافتهاند و اختلافات الهیاتی بین آنها گاهی منجر به خشونت شده است. همچنین، جنبش وهابی در میان قبیله پشتونها نفوذ پیدا کرده است.
-
اقتصاد پاکستان به عنوان یک اقتصاد مختلط، تحت تأثیر تغییرات تاریخی و اقتصادی قرار گرفته است. این کشور از یک اقتصاد کشاورزی به سمت تنوع در بخشهای خدمات و تولید حرکت کرده است. با وجود رشد پایدار، پاکستان با کسری تجاری مزمن مواجه است که واردات را از صادرات پیشی میگیرد. صادرات عمدتاً شامل محصولات کشاورزی و صنعتی مانند چرم و برنج است. دولت تلاش میکند تا صادرات محصولات با ارزش افزوده بالا را تشویق کند. مهمترین شرکای تجاری پاکستان شامل ایالات متحده، امارات متحده عربی، عربستان سعودی، افغانستان و چین هستند. در حالی که بخش خدمات و تجارت به عنوان بزرگترین اجزای اقتصاد شناخته میشوند، چالشهایی نظیر کسری تجاری و کمبود ارز همچنان وجود دارد.
-
پاکستان به عنوان یک کشور با تاریخ و فرهنگ غنی، در موقعیت جغرافیایی استراتژیک قرار دارد. این کشور با همسایگان خود ایران، هند و افغانستان ارتباطات تاریخی و فرهنگی عمیقی دارد. از زمان استقلال در سال 1947، پاکستان تلاش کرده تا ثبات سیاسی و توسعه اجتماعی را به دست آورد. مناظر طبیعی متنوع این کشور شامل کوههای هیمالیا، دشتهای حاصلخیز رودخانه سند و سواحل دریای عرب است که همگی بخشی از جاده ابریشم باستانی هستند. آب و هوای پاکستان تحت تأثیر سیستمهای موسمی قرار دارد که بارشها در آن نامنظم و متغیر است. دما در مناطق مختلف کشور به شدت متفاوت است، با تابستانهای گرم و زمستانهای سرد. این ویژگیها نه تنها بر زندگی روزمره مردم تأثیر میگذارد بلکه بر تجارت و زنجیره تأمین نیز اثرگذار است.
-
سیستم حمل و نقل و مخابراتی پاکستان شامل شبکههای جادهای، ریلی و هوایی است که به تسهیل تجارت داخلی و بینالمللی کمک میکند. اتوبوسها و کامیونها به عنوان وسایل اصلی حمل و نقل در نظر گرفته میشوند. برنامه مقرراتزدایی در سال 1970 باعث ورود اپراتورهای مستقل به این بخش شد. خطوط ریلی اصلی کشور از کراچی به پیشاور کشیده شدهاند و خطوط هوایی بینالمللی نیز به کشورهای مختلف خدمات ارائه میدهند. بندر گوادر تحت مدیریت یک شرکت چینی قرار دارد و سرمایهگذاریهای گستردهای در زیرساختهای حمل و نقل انجام شده است. سیستم BOT برای توسعه زیرساختها مورد استفاده قرار گرفته که شامل مشارکت بخش خصوصی در ساخت و مدیریت پروژههاست. همچنین، سیستم مخابراتی پاکستان با سرمایهگذاریهای جدید در شبکههای ماهوارهای و فیبر نوری گسترش یافته است. این تحولات به رشد اقتصادی کشور کمک کرده و دسترسی به اینترنت را افزایش داده است.
-
پاکستان به عنوان یک کشور با تنوع زیستی غنی، منابع گیاهی و جانوری متنوعی دارد که در تجارت جهانی اهمیت ویژهای دارند. این کشور با تولید محصولات کشاورزی مانند گندم، برنج و پنبه، نقش مهمی در بازارهای جهانی ایفا میکند. پنبه بهویژه در صنعت نساجی پاکستان اهمیت بالایی دارد. همچنین، منابع طبیعی مانند چوب و محصولات جنگلی از مراتع و جنگلها استخراج میشوند. ماهیگیری نیز به عنوان یک صنعت کلیدی شناخته میشود که دریای عمان در تأمین منابع آن نقش دارد. بهرهبرداری پایدار از این منابع میتواند به رشد اقتصادی و بهبود شرایط اجتماعی کمک کند. با وجود چالشهایی مانند کاهش پوشش گیاهی و انقراض برخی گونهها، پاکستان دارای پارکها و باغ وحشهای ملی برای حفاظت از حیات وحش است. دامپروری شامل گاو، گوسفند و بز نیز بخش مهمی از اقتصاد را تشکیل میدهد و صادرات محصولات دامی به افزایش درآمد ملی کمک میکند.