ذخایر معدنی و نفتی پاکستان در تجارت خاورمیانه
اکتشاف معدنی پاکستان هنوز کامل نشده است ، اما حدود دوجین از انواع مختلف مواد معدنی قابل بهره برداری در این کشور یافت شده است. ذخایر سنگ آهن عمدتا بی کیفیت هستند. گسترده ترین ذخایر شناخته شده در منطقه کلاباغ ، در غرب پنجاب واقع شده است و سایر ذخایر سنگ معدنی کم عیار در هزاره و در خیبر پختونخوا پیدا شده است . ذخایر کوچک سنگ آهن با عیار بالا در چیترال و در منطقه چیلغازی (واقع در شمال غربی بلوچستان) و همچنین در خیبر پختونخوا شناسایی شده است. ذخایر سنگ مس معادل یا فراتر از ذخایر سنگ آهن یافت شده است ، اما بیشتر بخش های حاوی این عناصر بهره برداری نشده باقی مانده اند. ذخایر عظیمی از سنگ آهک که به راحتی مورد بهره برداری قرار می گیرند ، پایه و اساس صنعت سیمان را تشکیل می دهند که اخیرا رو به رشد بوده است و یکی از اجزای اصلی بخش تولید است . سایر مواد معدنی مورد بهره برداری شامل کرومیت (بیشتر برای صادرات )، باریت ، سلستین ، سولفات استرانسیوم ، آنتیموان ، آراگونیت ،کربنات کلسیم ، گچ ،سنگ نمک و سنگ مرمر و گرانیت است.
اولین اکتشاف نفت در سال 1915 انجام شد. پاکستان در دهه 1980 جستجو برای نفت و گاز طبیعی را دوباره آغاز کرد و با کشف تعدادی از میدان های نفتی جدید در منطقه فلات پوتوار و سند پاداش گرفت . تعدادی از این ذخایر به ویژه در نزدیکی بادین در سند توسعه یافته تر است ،. با وجود جستجوی مداوم برای یافتن میدان های جدید و غنی تر از ذخایر نفتی (از جمله برخی اکتشافات و حفاری های دریایی) ، پاکستان مجبور است مقدار بیشتری نفت از کشورهای خارجی وارد کند تا بتواند میزان مصارف رو به رشد خود را تأمین کند و این کشور را در برابر نوسانات بازارهای جهانی نفت آسیب پذیر، محافظت کند. بیشتر واردات به شکل نفت خام است که در محصولات مختلف تصفیه می شود. ظرفیت پالایشگاه پاکستان به مراتب بیشتر از تولید داخلی آن است. در پاکستان بخش نفتی توسط وزارت نفت و منابع طبیعی نظارت و بررسی می شود و شرکت های نفتی بین المللی تنها مجاز به همکاری با شرکت های داخلی هستند.
بزرگترین ذخایر گاز طبیعی در سوئی(در مرز بلوچستان و پنجاب) است که در سال 1953 کشف شد. در سال 1957 یک میدان کوچکتر ، در ماری ( در شمال شرقی استان سند ) پیدا شد. تعداد دیگری از میدانهای گاز طبیعی کوچکتر در زمینه های مختلف شبکه ای از خطوط لوله گاز بعداً کشف شدند که میدان ها را با مناطق اصلی مصرف: کراچی ، لاهور ، مولتان ، فیصل آباد و اسلام آباد بهم متصل می کنند . اگرچه ذخایر کشف شده بزرگ هستند ، اما با میزان مصارف داخلی همخوانی ندارند.
معدن زغال سنگ و استخراج زغال سنگ یکی از قدیمی ترین صنایع کشور پاکستان است. کیفیت زغال سنگ های استخراج شده ضعیف بوده و معادن به دلیل مشکل دسترسی آسان زیر ظرفیت لازم کار کرده اند. با وجود ذخایر فراوان زغال سنگ در این کشور، این کشور مرتباً از خارج از کشور زغال سنگ وارد می کند.
اگرچه تولید انرژی سریعتر از کل اقتصاد رشد کرده است، اما با میزان تقاضا همخوانی ندارد و در نتیجه در کل کشور کمبود سوخت و برق وجود دارد . بخش اعظم انرژی مورد نیاز توسط نیروگاه های حرارتی (زغال سنگ، نفت و گاز طبیعی) تأمین می شود و مابقی توسط تأسیسات برق آبی تأمین می شود.
در سال 1989 تولید، انتقال و توزیع نیرو (انرژی) بر عهده اداره توسعه آب و برق پاکستان (WAPDA) ، یک شرکت بخش دولتی بوده است. پس از آنکه پاکستان انحصار خود را برای تولید نیرو از شرکت های خارجی با کنسرسیومی از نیروگاه های غول پیکر نفتی واقع در هاب ، نزدیک کراچی ، در طول چند سال ، از دست داد اما بعد از آن در سال 1997 کارخانه ها ی خود را تکمیل کرد.
اما در سالهای اخیر پیشرفت بزرگی در توسعه پتانسیل برق آبی رودخانه های پاکستان حاصل شده است. یک نیروگاه برق آبی عظیم در سد منگلا ، در رودخانه جهلوم( در منطقه ی آزاد کشمیربخشی از کشمیر تحت مدیریت پاکستان) در حال فعالیت است. یکی دیگر از این منابع ، سد غول پیکر Tarbela ، در رودخانه سند است .
پاکستان دارای سه نیروگاه هسته ای است، نیروگاه هسته ای کراچی (تکمیل شده درسال 1972) ، نیروگاه هسته ای چشما -1 (2000) و نیروگاه هسته ای چشما -2 (2011). گیاهان چشما در کندی ، پنجاب هستند. انرژی هسته ای تنها بخش کوچکی از کل تولید انرژی کشور را تأمین می کند.
-
اقتصاد پاکستان به عنوان یک اقتصاد مختلط، تحت تأثیر تغییرات تاریخی و اقتصادی قرار گرفته است. این کشور از یک اقتصاد کشاورزی به سمت تنوع در بخش‌های خدمات و تولید حرکت کرده است. با وجود رشد پایدار، پاکستان با کسری تجاری مزمن مواجه است که واردات را از صادرات پیشی می‌گیرد. صادرات عمدتاً شامل محصولات کشاورزی و صنعتی مانند چرم و برنج است. دولت تلاش می‌کند تا صادرات محصولات با ارزش افزوده بالا را تشویق کند. مهم‌ترین شرکای تجاری پاکستان شامل ایالات متحده، امارات متحده عربی، عربستان سعودی، افغانستان و چین هستند. در حالی که بخش خدمات و تجارت به عنوان بزرگترین اجزای اقتصاد شناخته می‌شوند، چالش‌هایی نظیر کسری تجاری و کمبود ارز همچنان وجود دارد.
-
پاکستان دارای منابع معدنی و ذخایر نفتی متنوعی است که هنوز به طور کامل اکتشاف نشده‌اند. ذخایر سنگ آهن و مس در مناطق مختلف کشور شناسایی شده‌اند، اما بیشتر آنها بهره‌برداری نشده‌اند. صنعت سیمان به دلیل وجود ذخایر سنگ آهک در حال رشد است. اکتشافات نفت از سال 1915 آغاز شده و با وجود کشف میدانهای جدید، پاکستان همچنان به واردات نفت خام وابسته است. ظرفیت پالایشگاه‌ها بیشتر از تولید داخلی است و این کشور برای تأمین نیازهای خود به واردات نفت روی آورده است. همچنین، ذخایر گاز طبیعی در مرز بلوچستان و پنجاب کشف شده‌اند، اما با مصرف داخلی همخوانی ندارند. زغال سنگ نیز یکی از منابع انرژی قدیمی پاکستان است که کیفیت پایین آن باعث وابستگی به واردات می‌شود. بخش انرژی کشور عمدتاً توسط نیروگاه‌های حرارتی تأمین می‌شود و پیشرفت‌هایی در توسعه انرژی هسته‌ای و برق آبی نیز مشاهده می‌شود.
-
صنایع پاکستان به تدریج از زمان استقلال این کشور در سال 1947 توسعه یافته‌اند. با توقف تجارت با هند، فرآوری مواد اولیه کشاورزی و تأسیس کارخانه‌های نساجی پنبه آغاز شد. این صنایع به ایجاد مشاغل و رونق اقتصادی کمک کردند. در دهه‌های 1950 و 1960، دولت به دلیل کسری تجاری، واردات را کاهش داد و صنایع جایگزین واردات را راه‌اندازی کرد. این صنایع ابتدا کالاهای مصرفی تولید می‌کردند اما به تدریج به تولید کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای روی آوردند. با وجود پیشرفت‌ها، پاکستان هنوز نیازمند واردات تجهیزات و مواد اولیه است. در دهه‌های 1970 و 1980، تولید آهن و فولاد در کراچی آغاز شد و لاهور نیز به عنوان یک مرکز صنعتی مهم شناخته شد. محصولات عمده شامل پارچه‌های جوت و پنبه، سیمان، روغن نباتی و دوچرخه هستند.
همچنین برخی شرکت‌ها با همکاری خارجی‌ها برای تولید خودرو در داخل کشور قرارداد بسته‌اند. بانک‌های تجاری متعددی در پاکستان وجود دارند که به تأمین مالی پروژه‌های صنعتی کمک می‌کنند.
-
جمعیت پاکستان به طور نابرابر توزیع شده و بیشتر در پنجاب متمرکز است. بلوچستان با مساحت بزرگ، جمعیت کمتری دارد. مناطق شهری مانند کراچی و لاهور، مراکز اصلی جمعیت و تجارت هستند. از دهه 1960، سیاست‌های دولت به پراکندگی صنعت منجر شده و رشد شهری در چندین شهر توزیع شده است. با این حال، کراچی همچنان بندر اصلی و مرکز تجارت است. تغییرات جمعیتی شامل مهاجرت از روستاها به شهرها و خروج به کشورهای دیگر است. امید به زندگی در حال افزایش است و دو سوم جمعیت زیر 30 سال سن دارند. رژیم غذایی نامناسب در مناطق روستایی باعث جستجوی شغل در شهرها شده است.
-
پاکستان به عنوان یک کشور با منابع غنی کشاورزی، دامداری و شیلات، نقش مهمی در تأمین محصولات غذایی و صادرات ایفا می‌کند. این کشور با استفاده از روش‌های آبیاری بومی مانند قنات، به بهره‌وری بالای زمین‌های کشاورزی دست یافته است. علی‌رغم اینکه تنها 5 درصد از مساحت کل کشور را جنگل‌ها تشکیل می‌دهند، کشاورزی و دامداری بخش عمده‌ای از نیروی کار را به خود اختصاص داده و معیشت بسیاری از مردم را تأمین می‌کند. برنامه‌های اصلاحات ارضی در دهه‌های گذشته به حل مشکلات مالکیت زمین کمک کرده و تجاری‌سازی کشاورزی منجر به افزایش تولید محصولات شده است. انقلاب سبز در دهه 1960 باعث خودکفایی در تولید گندم شد و تولید پنبه نیز افزایش یافت. برنج به عنوان دومین محصول غذایی اصلی و یکی از محصولات صادراتی مهم شناخته می‌شود. پاکستان با داشتن دو فصل رشد، فرصت‌های مناسبی برای کشت انواع محصولات دارد.
-
پاکستان به عنوان یک کشور با تنوع زیستی غنی، منابع گیاهی و جانوری متنوعی دارد که در تجارت جهانی اهمیت ویژه‌ای دارند. این کشور با تولید محصولات کشاورزی مانند گندم، برنج و پنبه، نقش مهمی در بازارهای جهانی ایفا می‌کند. پنبه به‌ویژه در صنعت نساجی پاکستان اهمیت بالایی دارد. همچنین، منابع طبیعی مانند چوب و محصولات جنگلی از مراتع و جنگل‌ها استخراج می‌شوند. ماهیگیری نیز به عنوان یک صنعت کلیدی شناخته می‌شود که دریای عمان در تأمین منابع آن نقش دارد. بهره‌برداری پایدار از این منابع می‌تواند به رشد اقتصادی و بهبود شرایط اجتماعی کمک کند. با وجود چالش‌هایی مانند کاهش پوشش گیاهی و انقراض برخی گونه‌ها، پاکستان دارای پارک‌ها و باغ وحش‌های ملی برای حفاظت از حیات وحش است. دامپروری شامل گاو، گوسفند و بز نیز بخش مهمی از اقتصاد را تشکیل می‌دهد و صادرات محصولات دامی به افزایش درآمد ملی کمک می‌کند.
-
پاکستان به عنوان یک کشور با تاریخ و فرهنگ غنی، در موقعیت جغرافیایی استراتژیک قرار دارد. این کشور با همسایگان خود ایران، هند و افغانستان ارتباطات تاریخی و فرهنگی عمیقی دارد. از زمان استقلال در سال 1947، پاکستان تلاش کرده تا ثبات سیاسی و توسعه اجتماعی را به دست آورد. مناظر طبیعی متنوع این کشور شامل کوه‌های هیمالیا، دشت‌های حاصل‌خیز رودخانه سند و سواحل دریای عرب است که همگی بخشی از جاده ابریشم باستانی هستند. آب و هوای پاکستان تحت تأثیر سیستم‌های موسمی قرار دارد که بارش‌ها در آن نامنظم و متغیر است. دما در مناطق مختلف کشور به شدت متفاوت است، با تابستان‌های گرم و زمستان‌های سرد. این ویژگی‌ها نه تنها بر زندگی روزمره مردم تأثیر می‌گذارد بلکه بر تجارت و زنجیره تأمین نیز اثرگذار است.
-
پاکستان کشوری با تنوع قومی و فرهنگی است که جمعیت آن به پنج گروه اصلی تقسیم می‌شود: پنجابی‌ها، پشتون‌ها، بلوچ‌ها و مهاجران. پنجابی‌ها بزرگترین گروه را تشکیل می‌دهند و زبان‌های مختلفی در این کشور صحبت می‌شود، از جمله اردو و پنجابی. زبان اردو به عنوان زبان رسمی شناخته می‌شود و ارتباط نزدیکی با ناسیونالیسم مسلمان دارد. اکثریت مردم پاکستان مسلمان هستند و فرقه‌های مختلفی از جمله سنی و شیعه در این کشور وجود دارند. فرقه تصوف نیز در میان اهل سنت محبوب است. جنبش‌های اصلاحات مذهبی مانند دیوبند و بارلوی در پاکستان گسترش یافته‌اند و اختلافات الهیاتی بین آنها گاهی منجر به خشونت شده است. همچنین، جنبش وهابی در میان قبیله پشتون‌ها نفوذ پیدا کرده است.
-
سیستم حمل و نقل و مخابراتی پاکستان شامل شبکه‌های جاده‌ای، ریلی و هوایی است که به تسهیل تجارت داخلی و بین‌المللی کمک می‌کند. اتوبوس‌ها و کامیون‌ها به عنوان وسایل اصلی حمل و نقل در نظر گرفته می‌شوند. برنامه مقررات‌زدایی در سال 1970 باعث ورود اپراتورهای مستقل به این بخش شد. خطوط ریلی اصلی کشور از کراچی به پیشاور کشیده شده‌اند و خطوط هوایی بین‌المللی نیز به کشورهای مختلف خدمات ارائه می‌دهند. بندر گوادر تحت مدیریت یک شرکت چینی قرار دارد و سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای در زیرساخت‌های حمل و نقل انجام شده است. سیستم BOT برای توسعه زیرساخت‌ها مورد استفاده قرار گرفته که شامل مشارکت بخش خصوصی در ساخت و مدیریت پروژه‌هاست. همچنین، سیستم مخابراتی پاکستان با سرمایه‌گذاری‌های جدید در شبکه‌های ماهواره‌ای و فیبر نوری گسترش یافته است. این تحولات به رشد اقتصادی کشور کمک کرده و دسترسی به اینترنت را افزایش داده است.